Zaterdag 8 maart werden we meegenomen in de wereld van Traumatriggers onder de bezielende leiding van YVONNE MATSER.
Onze gastvrouw Anita Stokman had al een lekker bakkie voor ons klaarstaan in het inspirerende pand van Stichting Focus in Zwolle. Goed begin van de dag!
We zijn gestart zijn met een lichaamsgerichte oefening die zichtbaar maakte hoe je zonder taal anders communiceert. Wat heeft dit nu met traumatriggers te maken zou je denken? Traumatriggers zitten in je lijf opgeslagen. Weg van het denken en in je lichaam! Bewust je lijf laten communiceren kan enige weerstand geven, juist in het lijf. Met als gevolg dat je stokstijf blijft staan, alle energie naar het denkende hoofd. Dat is precies het tegenovergesteld van een traumatrigger, waarbij het hoofd ‘op slot’ gaat en het lichaam volledig terug is bij de traumatische situatie met de daarbij horende stressreactie en andere sensaties in het lichaam.
Werking van het brein
“Je mensenbrein werkt pas goed, als de olifant het naar zijn zin heeŌ en de krokodil af en toe een dutje durft te doen.” We besteden aandacht aan de werking van onze 3 breindelen; reptielenbrein, zoogdierenbrein en mensenbrein. Wanneer de oeroude krokodil (over) alert is, kan hij zomaar de hele regie over het brein en lichaam overnemen. Waarbij het lichaam in één van de drie overlevingsreacƟes schiet: vechten, vluchten of bevriezen.
Trauma en traumatriggers
Een trauma is een onverwerkte impactvolle gebeurtenis vanuit het verleden. Het is normaal dat het lichaam kort na een schokkende gebeurtenis stress reacƟes geeŌ. Wanneer deze niet vanzelf afnemen maar blijven (terugkomen) spreek je van trauma. De kans op een trauma vergroot wanneer de veroorzaker een persoon is uit de directe omgeving. Het doet aĩreuk aan het gevoel van veiligheid in de vertrouwde omgeving. Een trauma kan zowel voortkomen uit enkelvoudige als meervoudige, herhalende gebeurtenissen. De impact kan even groot zijn. Trauma wordt door de hersenen niet opgeslagen als een verhaal met een begin, een midden en een einde maar komt terug in de vorm van flashbacks die flarden van ervaringen bevatten, opzichzelfstaande beelden, geluiden en lichamelijke gewaarwordingen. Bij trauma reageert het lichaam, zelfs op momenten van objectieve veiligheid, nog steeds op een trigger alsof het in gevaar is. Traumatriggers werpt een persoon terug naar ‘toen en daar’ en weg van het ‘hier en nu’. Dit kan veroorzaakt worden door één geluid, geur, opmerking, blik, beweging, aanraking, … In een fractie kan iemand getriggerd raken en volledig lichamelijk terug zijn bij die traumatische situattie. Levensecht. Het komt onvrijwillig en voort uit ons menselijke interne beschermingsmechanisme.
Hoe herken je een traumatrigger?
Een traumatrigger herken je doordat iemand zelf niet kan benoemen wat er gebeurd. Het “denkende brein” is volledig uitgeschakeld. Dit het grootste verschil met personen die door andere factoren, zonder trauma(trigger), verhoogde stress ervaren. Je reactie wanneer een persoon in je nabije omgeving een traumatrigger ervaart Door de waarschijnlijk onverwachte trigger van een persoon, heb je zelf ook hersteltijd nodig. Adem goed door en grond in jezelf door beide voeten stevig op de grond te zetten. Zorg goed voor jezelf. En daarna kan je vanuit rust en begrip op de ander reageren. Ingang voor aansluiting als iemand getriggerd is: Yvonne heeft ons vele waardevolle tips gegeven. Eén daarvan is door de persoon een aantal bewustzijns vergrotende vragen te stellen, gericht op de lichamelijke beleving. “Hoe is je ademhaling nu?” “Kun je voelen dat je op een stoel zit?” Met als doel iemand uit het toen en daar weer terug te brengen naar het veilige hier en nu. De persoon zal nadien behoorlijk wat stress en vermoeidheid ervaren.
Het is niet raadzaam, dan wel onmogelijk, om een persoon direct na een traumatrigger opnieuw tot een actieve leerhouding te motiveren. Goed te weten in ons vak! Aangezien we graag deelnemers met een succeservaring willen laten afsluiten. Dit vormt dus echt een uitzondering en tevens het verschil met personen die door andere factoren weerstand of angst ervaren. Vaak zitten deze personen juist ‘op slot’ in hun gedachten vol piekerende beren op de weg. In beide gevallen spreek je iemand vooral op zijn rechterbrein-deel aan! Juiste intonatie, let op je non-verbale houding. Traumatriggers als gedrag laten zien in de rol van trainingsacteur: Je bent getriggerd door iets wat je direct naar ‘daar en toen’ brengt. Stressreactie. Met hulp van de juiste aansluiting van de mensen om je heen wordt je daarna bewust van het ‘hier en nu’. Tijdens een traumatrigger is je brein afgesloten en is denken niet mogelijk.
GOUDEN TIP: zeg nooit ‘ik denk…’ wanneer je gevraagd wordt gedrag van een persoon met een traumatrigger te laten zien.
Yvonne heeFt ons deze dag geïnspireerd met diverse ervaringsgerichte oefeningen. Je had er echt bij moeten zijn om dit te ervaren. Met geen pen te beschrijven natuurlijk. De oefening ‘je grootste geheim’ was goud! Het bracht ons de juiste lichamelijke sensatie en mind-set om ons vervolgens af te vragen wat je nodig hebt van een ander wanneer je in een kwetsbare situatie verkeert.
Wat Yvonne extra meeneemt naar deze workshop is haar persoonlijke verhaal als ervaringsdeskundige van huiselijk en seksueel geweld, waarmee zij niet alleen ingaat op de rol van professional maar ons ook mee kan nemen in de belevingswereld van een deelnemer die in een traumatrigger schiet.
Yvonne hartelijk dank voor deze inspirerende dag!
Collega’s van de NVvT, ik hoop dat Yvonne deze workshop in de toekomst nog eens aanbiedt en dan wil ik je van harte aanbevelen deel te nemen. In ons vak kan je er zomaar eens mee te maken krijgen, dus dit kan je helpen.
Ben je nu zo ‘getriggerd’ en kan je niet wachten? Een aantal Ɵps voor meer info over dit onderwerp: - Drakenslippers, Rosalie Penfold (boek)
- Als de alarmbel rinkelt, traumacompany (boek)
- Traumasporen, Bessel van de Kolk (boek)
- Geweldloze communicaƟe, Marschall Rosenberg (boek)
- Geraldien en de vrouwen; Over helen van trauma n.a.v. seksueel geweld (docu)
- Alice darling, Anna Kendrick; over intiem terreur (film)
www.trauma-company.nl Website met informaƟe, filmpjes, trainingen rondom trauma sensitieve ondersteuning