Historie
- Vorige besturen van de NvvT
- Oom Agent en de boze burger
- Radicaal nieuwe trainingsvormen
- Train de trainingsacteur
- Trainingsacteur: branche, belang en beroep
- Hier, nu, jij
Sinds het ontstaan van de NVvT in 2001 zijn er diverse leden geweest die de vereniging -altijd op vrijwillige basis- hebben bestuurd. Dames en heren die van heel weinig heel veel wisten te maken. Zonder hun visie, harde werk en doorzettingsvermogen was de NVvT er simpelweg niet geweest. Benieuwd naar wie dat precies waren? Download het bestand in bestuurshistorie.
Hoe is het vak van trainingsacteur, de acteur buiten het theater in de setting van een opleiding of training, hier eigenlijk ontstaan? De kiem ligt, opmerkelijk, bij de vaderlandse politieacademies. We gaan terug naar de jaren zeventig van de vorige eeuw. Er zijn in die tijd veel klachten over het optreden van agenten bij het uitdelen van bekeuringen. De dienders hebben de wet aan hun zijde, maar de “stem van het Gezag”, waarmee ze gewend zijn te spreken, wordt door burgers niet meer geaccepteerd.
In 1978 krijgen Jaap van der Steen en Leendert Koppelaar de opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken om te onderzoeken hoe agenten met deze situatie kunnen omgaan. Daarbij zetten ze rollenspellen in, eerst met agenten zelf. Maar omdat die moeite hebben om de rol van burger overtuigend te spelen, worden daarvoor acteurs ingehuurd. Een direct succes! Van der Steen en Koppelaar maken op basis van hun onderzoek een trainingsprogramma rond omgaan met emotie en agressie in bekeuringssituaties, gevolgd door de thema’s conflicthantering, burenruzies en echtelijke twisten. Naar Amerikaans voorbeeld produceren ze ook instructiefilms met acteurs, die tussen de rollenspellen door worden vertoond. De trainingen van de politieacademies worden uitgebreid naar de korpsen. Politie-inspecteur Geert Vredeveld ontwikkelt in die tijd ook een workshop rond politieoptreden bij gezinsproblemen. In gesimuleerde situaties spelen acteurs de gezinsleden, op basis van een script. Samen met Van der Steen en Koppelaar werkt Vredeveld aan trainingen crisisinterventie in het studiecentrum van de politie.
Radicaal nieuwe trainingsvormen
Geïnspireerd door dit voorbeeld zetten Jan Rijnaarts en Ton Ossewaarde in 1978 acteurs in bij trainingen voor een vrouwenopvanghuis in Arnhem. Waarschijnlijk voor het eerst kunnen behalve politieagenten nu ook hulpverleners oefenen met acteurs. De pioniers geloven heilig in hun radicaal nieuwe trainingsvormen, en de meerwaarde van acteurs. Soms nog tegen de stroom in. Maar ze krijgen gelijk: de trainingen zijn een groot succes en er zijn steeds meer acteurs nodig om aan de vraag vanuit politieopleidingen en -korpsen te voldoen. In 1980 richten Willem Becker en Phons Leussink het eerste acteursbureau in Nederland op: Buro Wittenburg. Bureau Veermans volgt in 1982 en, in 1985, Actron trainingsacteurs.
Trainingsacteren is een vak geworden. En een vak moet je leren. Tot eind jaren '90 gebeurt dat vooral in de praktijk. Acteurs lopen mee met collega’s of worden ingewerkt bij bureaus. Als beste formele vooropleiding geldt in die tijd de opleiding tot docent drama algemeen, omdat daarin behalve acteren ook didactiek en de inzet van drama bij leersituaties worden onderricht.
Maar met het groeiend aantal acteurs dat bewust kiest voor het beroep van trainingsacteur, neemt de behoefte aan een vakspecifieke opleiding toe. In 1998 start Miranda Dros van Dubbel E Acteerservice de eerste officiële opleiding tot professioneel trainingsacteur. De opleiding richt zich niet alleen op acteervaardigheden en werkvormen, maar vooral ook op het aanleren van een integere beroepshouding. Rond die tijd begint ook Froukje van Houten bij de Hogeschool van Leeuwarden (NHL) met lessen ‘acteren in trainingen’. In de jaren erna ontstaat een ruim en gevarieerd aanbod van opleidingen, zowel commercieel als non-profit.
Trainingsacteur: branche, belang en beroep
We zien een groeiende groep van mensen die officieel zijn opgeleid tot trainingsacteur en het beroep zelfstandig uitoefenen. In 1999 realiseren Willem van der Kroft (Actron), Jouke Kruijer (Acteurs in Bedrijf) en Paul Devilee (Kapok) zich al het belang van onderlinge samenwerking binnen onze beroepsgroep. Ze richten de BOACT op, de Brancheorganisatie voor Acteursbureaus. In de BOACT bundelen inmiddels acht bureaus hun krachten, bijvoorbeeld bij grote aanbestedingen. Ook werken zij gezamenlijk aan de doorontwikkeling van het vak.
Twee jaar later, op 10 september 2001, richten Mathijs Kompier en Jaap Postma de Nederlandse Vereniging van Trainingsacteurs op, met als doel “het behartigen van materiële en immateriële belangen van acteurs in het bijzonder van rollenspelacteurs en acteurs die tevens als trainer werkzaam zijn”. Een belangenvereniging dus, met Jaap Postma als eerste voorzitter.
In 2012 worden de statuten gewijzigd in: “De NVvT heeft tot doel het behartigen van materiële en immateriële belangen van trainingsacteurs, het bieden van een platform aan haar leden om kennis, expertise en ervaring onderling te vergroten en te verrijken; alsmede het informeren van de markt over het vak trainingsacteur.” De NVvT ontwikkelt zich van een belangenvereniging tot een beroepsvereniging voor trainingsacteurs.
Kijk je nu naar de NVvT, dan zie je een bloeiende vereniging van en voor actieve leden. Van halen en brengen. Van meepraten en van meebeslissen en meestemmen op de jaarlijkse ALV. Een vereniging die een wijd scala aan activiteiten biedt om haar leden als professional op de kaart te houden. En het vak! De NVvT zich actief in op de markt, onder meer door een competentieprofiel te ontwikkelen, door intensief mee te discussiëren over thema’s als kwaliteit en certificering. Maar net zo goed over tarieven, de VAR en de btw-status van trainingsacteren. Onze leden blijven op de hoogte van onze vorderingen via onze nieuwsbrief, de NVvT-website en via de sociale media.
Kortom, we werken keihard aan onze toegevoegde waarde voor de beroepsgroep, voor de markt en voor jou. Zoveel toegevoegde waarde dat jij jezelf als trainingsacteur tekortdoet als je nog geen lid bent van de NVvT!
TIP:
Meer over trainingsacteren en de NVvT lees je in het boek ‘35 Jaar trainingsacteren in Nederland’ van Paul Devilee en Karianne Henkel. Bestel het boek hier.