Een zeepkist door Corry Conen

''Emoties? Moet ik daar iets mee dan? Ik doe daar niet aan hoor''.
Hij was bloedserieus. En was oprecht verbaasd over de tip die hij na het gesprek had meegekregen.

Hij was niet de eerste en ook niet de laatste. Ik zie het regelmatig gebeuren. Nu is omgaan met emoties, die van jezelf of die van een ander, voor veel mensen niet makkelijk. De meesten gaan er liever met een boog omheen. Gewoon negeren, vooral geen aandacht aan geven want dan barst de bom, is vaak de achterliggende gedachte.Dit geldt nog sterker voor mensen uit de technische hoek. Die zijn doorgaans vooral van de inhoud en hebben in hun opleiding niet of nauwelijks iets meegekregen over dit onderwerp.

Voor mij als trainingsacteur een mooie uitdaging om hen te laten ontdekken wat communicatie nou echt is. Dat daar meer bij komt kijken dan enkel uitleg geven over verzakkingen, draagconstructies en berekeningen. Dat onderhandelen geen kwestie is van je zin doordrijven.
Wanneer techneuten in een training uitleg krijgen over basiscommunicatie en ontdekken dat er meer is dan alleen de inhoud van het gesprek, zie ik hier en daar de wenkbrauwen al omhoog gaan. Maar als het dan specifiek gaat over emoties tijdens een gesprek, komen dergelijke uitspraken als hierboven, met enige regelmaat voorbij.
Er worden ook de nodige grappen gemaakt. Tja, wat wil je met zoveel testosteron in de zaal. Doorgaans zijn het enkel mannen, zo nu en dan zitten er een paar vrouwen tussen. Emoties zijn niet stoer, zo is de opvatting. Vrouwen zijn daar goed in, wij mannen kunnen dat niet. Nee, ik verzin het niet: ik heb het allemaal voorbij horen komen.

Deze verbaasde deelnemer had zojuist een gesprek gevoerd met een vrouw (gespeeld door ondergetekende) die nogal wat privé sores aan haar hoofd had en er hierdoor niet bij was met haar gedachten en uiteindelijk wat geëmotioneerd raakte. De deelnemer had dit wel opgemerkt, maar er niks mee gedaan. En, zo bleek uit zijn reactie, vond dit ook niet nodig.
''Ik ben toch geen psycholoog''. Nee, je bent techneut en hoeft absoluut geen psycholoog te worden of te spelen, je hoeft enkel te benoemen wat je ziet. Je merkt dat iemand verstrooid is, doe daar iets mee. Wacht de reactie af en reageer daar dan weer gepast op. Dat is alles.
Maar ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan als dit onbekend terrein voor je is. Ik stel me wel eens voor dat ik ineens allerlei technische dingen moet leren, daar heb ik totaal geen affiniteit mee. Nou, ga er maar aan staan...liever niet, eerlijk gezegd!

De man die niks op heeft met emoties gaat dapper het gesprek opnieuw aan. De emotiecurve is nogmaals uitgelegd en staat als voorbeeld op het ultramoderne schoolbord (een touch screen).
Nog voordat ik überhaupt iets heb kunnen laten zien en amper heb plaatsgenomen in mijn stoel, vraagt mijn gesprekspartner al of er iets is, want ik kijk zo verdrietig. Eh, timing is ook zo'n dingetje hè?
Opnieuw. En dat gaat beter. Er wordt eerst een praatje pot gedaan, contact gemaakt en dan, op het juiste moment gebeurt het. Ik zie dat hij mijn bedruktheid waarneemt en zich nu in gedachten afvraagt wat hij gaat zeggen.
En hij zegt dit:"'Volgens mij bent u er niet helemaal bij met uw hoofd, is er iets?'' Ik wil dan wel een gat in de lucht springen, maar dat weet ik te onderdrukken. Al klinkt het nog heel onnatuurlijk, het begin is er.
En zo oefenen we door. Door steeds weer uit te proberen, stapje voor stapje. En door te kijken naar anderen, daar vallen ook vaak de kwartjes. Je hoort ze bijna vallen, prachtig vind ik dat.

Na drie dagdelen oefenen heeft een aantal deelnemers de communicatievaardigheden aardig onder de knie. En voer ik een paar keigoede en vooral prettige gesprekken.
Zo speel ik een dame die net middenin een scheiding zit en nu ook nog allerlei gedoe heeft met haar huis. Het wordt haar even teveel. De technische man tegenover me blijft heel kalm en reageert begripvol en meelevend. ''Ach een scheiding? Dat is akelig, weet ik uit eigen ervaring''. Er ontstaat een mooi, oprecht gesprek. De andere deelnemers zijn zwaar onder de indruk en geven hun collega alle eer die hij verdient.
Werd er bij de eerste bijeenkomst nogal lacherig gedaan over omgaan met emoties in een gesprek, een paar weken later heeft men door dat emoties niet verdwijnen door ze te negeren. En wat hun eigen aandeel in een gesprek is en hoe je met lichaamstaal en woorden invloed kunt uitoefenen op hoe een gesprek loopt.

Bij de evaluatie geven de deelnemers aan dat het heel erg leerzaam is geweest. Een enkeling durft toe te geven dat hij er vooraf totaal geen zin in had (ik waardeer die eerlijkheid!), maar het zowaar als leuk heeft ervaren.

En dan, bij het afscheid, krijg ik een stevige hand van één van de stoere mannen die het aanvankelijk allemaal maar wat overdreven vond:''Dank je wel voor alles hè? Ik vond het echt leuk en heb er zoveel aan gehad. En mijn vrouw is er ook heel blij mee!''

Zie hier de impact van een communicatietraining met een acteur. Dat is wel even wat anders dan ''toneelstukjes doen'' en ''trucjes aanleren'', want ook die hoor ik vaak voorbij komen.

 Hmm, zou dat een totaal nieuwe markt kunnen zijn? Red je relatie, neem een trainingsacteur!? Ach, ook voor ons trainingsacteurs valt nog nieuw terrein te ontdekken, nietwaar?