Op een mooie zaterdag in Arnhem werden we door CARMEN NITZER en Ida v.d. Lagemaat ontvangen. Voor we konden beginnen moest Ida als in een soort escaperoom de sleutel zoeken. De ruimte die we uiteindelijk tot onze beschikking hadden was lekker ruim en de zon kon vrij naar binnen schijnen.

Carmen begon met een korte introductie over het programma, gebaseerd op 3 elementen: Tijd, Kracht en Ruimte. Iedere beweging is gebaseerd op een van deze drie elementen.

Het vertrekpunt van deze dag was zelfwaarneming. Wat gebeurt er in mijn lijf en wat kan ik ermee. Van buiten naar binnen – De ander beïnvloed mij door beweging. Van binnen naar buiten – Ik beïnvloed de ander door mijn bewegingen.

Een mooie oefening was de eerste:

In de kring deed iemand zijn zelfbedachte oefening met een gewricht voor en 1 voor 1 deden we het na. Daaruit bleek dat iedereen weer iets toevoegt of weglaat door eigen interpretatie en/of door eigen motoriek die voor iedereen afzonderlijk toch weer specifiek is.

TIJD

Daarna gingen we kijken naar versnellen en vertragen in beweging. We werden uitgedaagd na te gaan wat we bij de versnellingen en vertragingen voelden, zowel fysiek als mentaal. Dit hebben we verder geoefend in korte rollenspellen in groepjes van 3. Hier merkten we dat het veel teweegbrengt of je door middel van (soms hele kleine) bewegingen vertraagt of versnelt in een gesprek. Dit kan zowel bij jezelf als bij de ander veel invloed hebben.

KRACHT

We werden weer in groepjes verdeeld en gingen met elkaar een gesprekje aan over een zelf verzonnen onderwerp. De deelnemers die luisterden, moesten letten op de woorden die een beweging of kracht vertelden. Daarbij viel het op dat als de verteller iets vertelt over een krachtige actie, hij/zij dan ook in manier van spreken versnelt en krachtiger beweegt. Of bij het vertellen over een passie, die passie door de luisteraars ook gevoeld wordt door de bewegingen en gezichtsuitdrukking van de verteller. We leerden van Carmen dat het altijd belangrijk is dat je iets “doet” tijdens een oefening. Al is het wiebelen met je been of met een pen klikken. Het kan zoveel verschil maken!

RUIMTE

Welke ruimte neem je in? Hoe voelt dat? We werden door Carmen de ruimte in gedirigeerd om te gaan dansen of gewoon lopen. We mochten elkaar nadoen en dat leverde mooie synchrone bewegingen op! We mochten vooral voelen wat de bewegingen en de plek in de ruimte waar we ons bevonden, met ons deden.

Als laatste oefening gingen we in twee rijen tegenover elkaar zitten en mochten we elkaars gedrag gaan spiegelen. Welk verschil merk je als je je kin een klein stukje omhoog doet. En wat als je je kin iets laat zakken? Ook de houding van je handen is bepalend. Handpalmen omhoog of omlaag. Daaruit spreekt meteen een hele ander emotie of houding.

Al met al een fijne dag met veel interactie en interessante theorieën. Interesse? www.carmennitzer.com

Zaterdag 8 maart werden we meegenomen in de wereld van Traumatriggers onder de bezielende leiding van YVONNE MATSER.

Onze gastvrouw Anita Stokman had al een lekker bakkie voor ons klaarstaan in het inspirerende pand van Stichting Focus in Zwolle. Goed begin van de dag!

We zijn gestart zijn met een lichaamsgerichte oefening die zichtbaar maakte hoe je zonder taal anders communiceert. Wat heeft dit nu met traumatriggers te maken zou je denken? Traumatriggers zitten in je lijf opgeslagen. Weg van het denken en in je lichaam! Bewust je lijf laten communiceren kan enige weerstand geven, juist in het lijf. Met als gevolg dat je stokstijf blijft staan, alle energie naar het denkende hoofd. Dat is precies het tegenovergesteld van een traumatrigger, waarbij het hoofd ‘op slot’ gaat en het lichaam volledig terug is bij de traumatische situatie met de daarbij horende stressreactie en andere sensaties in het lichaam.

Werking van het brein

“Je mensenbrein werkt pas goed, als de olifant het naar zijn zin heeŌ en de krokodil af en toe een dutje durft te doen.” We besteden aandacht aan de werking van onze 3 breindelen; reptielenbrein, zoogdierenbrein en mensenbrein. Wanneer de oeroude krokodil (over) alert is, kan hij zomaar de hele regie over het brein en lichaam overnemen. Waarbij het lichaam in één van de drie overlevingsreacƟes schiet: vechten, vluchten of bevriezen.

Trauma en traumatriggers

Een trauma is een onverwerkte impactvolle gebeurtenis vanuit het verleden. Het is normaal dat het lichaam kort na een schokkende gebeurtenis stress reacƟes geeŌ. Wanneer deze niet vanzelf afnemen maar blijven (terugkomen) spreek je van trauma. De kans op een trauma vergroot wanneer de veroorzaker een persoon is uit de directe omgeving. Het doet aĩreuk aan het gevoel van veiligheid in de vertrouwde omgeving. Een trauma kan zowel voortkomen uit enkelvoudige als meervoudige, herhalende gebeurtenissen. De impact kan even groot zijn. Trauma wordt door de hersenen niet opgeslagen als een verhaal met een begin, een midden en een einde maar komt terug in de vorm van flashbacks die flarden van ervaringen bevatten, opzichzelfstaande beelden, geluiden en lichamelijke gewaarwordingen. Bij trauma reageert het lichaam, zelfs op momenten van objectieve veiligheid, nog steeds op een trigger alsof het in gevaar is. Traumatriggers werpt een persoon terug naar ‘toen en daar’ en weg van het ‘hier en nu’. Dit kan veroorzaakt worden door één geluid, geur, opmerking, blik, beweging, aanraking, … In een fractie kan iemand getriggerd raken en volledig lichamelijk terug zijn bij die traumatische situattie. Levensecht. Het komt onvrijwillig en voort uit ons menselijke interne beschermingsmechanisme.

Hoe herken je een traumatrigger?

Een traumatrigger herken je doordat iemand zelf niet kan benoemen wat er gebeurd. Het “denkende brein” is volledig uitgeschakeld. Dit het grootste verschil met personen die door andere factoren, zonder trauma(trigger), verhoogde stress ervaren. Je reactie wanneer een persoon in je nabije omgeving een traumatrigger ervaart Door de waarschijnlijk onverwachte trigger van een persoon, heb je zelf ook hersteltijd nodig. Adem goed door en grond in jezelf door beide voeten stevig op de grond te zetten. Zorg goed voor jezelf. En daarna kan je vanuit rust en begrip op de ander reageren. Ingang voor aansluiting als iemand getriggerd is: Yvonne heeft ons vele waardevolle tips gegeven. Eén daarvan is door de persoon een aantal bewustzijns vergrotende vragen te stellen, gericht op de lichamelijke beleving. “Hoe is je ademhaling nu?” “Kun je voelen dat je op een stoel zit?” Met als doel iemand uit het toen en daar weer terug te brengen naar het veilige hier en nu. De persoon zal nadien behoorlijk wat stress en vermoeidheid ervaren.

Het is niet raadzaam, dan wel onmogelijk, om een persoon direct na een traumatrigger opnieuw tot een actieve leerhouding te motiveren. Goed te weten in ons vak! Aangezien we graag deelnemers met een succeservaring willen laten afsluiten. Dit vormt dus echt een uitzondering en tevens het verschil met personen die door andere factoren weerstand of angst ervaren. Vaak zitten deze personen juist ‘op slot’ in hun gedachten vol piekerende beren op de weg. In beide gevallen spreek je iemand vooral op zijn rechterbrein-deel aan! Juiste intonatie, let op je non-verbale houding. Traumatriggers als gedrag laten zien in de rol van trainingsacteur: Je bent getriggerd door iets wat je direct naar ‘daar en toen’ brengt. Stressreactie. Met hulp van de juiste aansluiting van de mensen om je heen wordt je daarna bewust van het ‘hier en nu’. Tijdens een traumatrigger is je brein afgesloten en is denken niet mogelijk.

GOUDEN TIP: zeg nooit ‘ik denk…’ wanneer je gevraagd wordt gedrag van een persoon met een traumatrigger te laten zien.

Yvonne heeFt ons deze dag geïnspireerd met diverse ervaringsgerichte oefeningen. Je had er echt bij moeten zijn om dit te ervaren. Met geen pen te beschrijven natuurlijk. De oefening ‘je grootste geheim’ was goud! Het bracht ons de juiste lichamelijke sensatie en mind-set om ons vervolgens af te vragen wat je nodig hebt van een ander wanneer je in een kwetsbare situatie verkeert.

Wat Yvonne extra meeneemt naar deze workshop is haar persoonlijke verhaal als ervaringsdeskundige van huiselijk en seksueel geweld, waarmee zij niet alleen ingaat op de rol van professional maar ons ook mee kan nemen in de belevingswereld van een deelnemer die in een traumatrigger schiet.

Yvonne hartelijk dank voor deze inspirerende dag!

Collega’s van de NVvT, ik hoop dat Yvonne deze workshop in de toekomst nog eens aanbiedt en dan wil ik je van harte aanbevelen deel te nemen. In ons vak kan je er zomaar eens mee te maken krijgen, dus dit kan je helpen.

Ben je nu zo ‘getriggerd’ en kan je niet wachten? Een aantal Ɵps voor meer info over dit onderwerp: - Drakenslippers, Rosalie Penfold (boek)

- Als de alarmbel rinkelt, traumacompany (boek)

- Traumasporen, Bessel van de Kolk (boek)

- Geweldloze communicaƟe, Marschall Rosenberg (boek)

- Geraldien en de vrouwen; Over helen van trauma n.a.v. seksueel geweld (docu)

- Alice darling, Anna Kendrick; over intiem terreur (film)

www.trauma-company.nl Website met informaƟe, filmpjes, trainingen rondom trauma sensitieve ondersteuning

MOTIVERENDE GESPREKSVOERING VOOR BEGINNERS

door: Jeroen Tessers

gastvrouw: Berdine Segers

21 maart 2023

verslag: Monique Tinnemans

Ik moet mezelf deze dinsdagavond éven motiveren om achter mijn laptop te kruipen voor een online workshop. Liever lag ik op de bank met koffie en koekjes en een lekkere serie. Maar deze “op samenwerking gerichte gespreksmethode die iemands eigen motivatie en bereidheid tot veranderen versterkt” is een tool die je als trainingsacteur zeker in je rugzak wilt hebben, dus let’s go.

Jeroen heeft ons van te voren gevraagd na te denken over 1) een gewoonte die je in stand houdt, niet omdat het per se leuk is maar wel belangrijk, en 2) een gewoonte die je eigenlijk wel zou willen veranderen. 

Stel, je wil iemand helpen om zijn of haar gedrag te veranderen in een motivatiegesprek.

Wat werkt NIET?

In de praktijk gaat motiveren vaak nog via de reparatiereflex:

-  ongevraagd advies geven

-  te snel oplossingen aanreiken

- overtuigen waarom verandering zo belangrijk is

- waarschuwen voor de gevolgen als iemand niet verandert.

In een demo laat Jeroen ons zien wat er gebeurt. Berdine (“de coach”) probeert Claudia (“de ambivalente”) via de reparatiereflex te bewegen tot een gedragsverandering. We zien dat de coach in deze gespreksstijl keihard aan het werk is, maar hoe harder zij werkt, hoe meer de ambivalente gaat tegenwerpen, ontkrachten en ontkennen, en de aangedragen oplossingen lijken niet te landen. 

Wat werkt WEL?

Motiverende Gespreksvoering (MGV) komt oorspronkelijk uit de verslavingszorg, en wordt inmiddels gebruikt in alle mogelijke organisaties waarin mensen met mensen werken. Het is een gespreksstijl waarin je iemand motiveert om zelf verandertaal te uiten. Wat iemand tegen zichzelf zegt over veranderen, overtuigt namelijk zoveel meer!

Het draait allemaal om autonomie. De ambivalente moet zich uitgenodigd voelen om zelf argumenten te bedenken om te veranderen, en ook zelf deze verandering (in kleine stapjes) vorm te geven. Het zweet moet op de goeie rug staan!

Hoe bereik je dat in een gesprek?

• - Open vragen stellen
• - Reflecties geven

Open vragen

Voorbeeldvragen zijn oa:

• - Wat vind je vervelend aan de huidige situatie?
• - Wat zou je willen bereiken/anders willen zien?
• - Op een schaal van 0 tot 10: hoe belangrijk is deze verandering voor jou?
• - Waarom een … en geen lager getal?
• - Stel dat je besluit om iets te gaan veranderen, wat geeft jou dan het vertrouwen dat dit je gaat lukken?
• - Wat kan een eerste kleine stap zijn?

Reflecties

De 3 kernelementen van een reflectie zijn:

• - Begint met “je” of “U” (je vindt het lastig om…,  U twijfelt of…)
• - Toon gaat aan het eind van de zin omlaag (geen vraag dus!)
• - Klinkt neutraal en zonder oordeel.

Het voordeel van reflecties is dat ze klinken als gewone taal in plaats van therapeutentaal, waardoor er een heel natuurlijk gesprek ontstaat. Wanneer je bij elke vraag minstens twee reflecties geeft voelt het voor de ambivalente ook niet als een vragenvuur.

Door het geven van reflecties blijft de spotlight op de ander gericht, en wordt hij/zij gestimuleerd om het verhaal verder te vertellen.

Wat kun je doen met reflecties?

• - Een gevoel reflecteren (“je baalt ervan dat je toch weer dat glas wijn hebt genomen”)
• - Benoemen welke waarden voor de ander belangrijk zijn (“je vindt het belangrijk dat er goede afspraken zijn tussen trainer en trainingsacteur”)
• - Bekrachtigen van specifieke vaardigheden van de ander (“dat was een moeilijke situatie, maar je hebt je daar toch uit gered”)

Jeroen (coach) laat in een demo zien hoe hij aan Claudia (ambivalent) verandertaal probeert te ontlokken door middel van MGV.  Opvallend is dat Claudia steeds blijer gaat kijken en aangeeft het een fijn gesprek te vinden, en ook haar eigen aangedragen oplossingen ziet zitten.

Zou het echt zo makkelijk zijn? Nee, zo makkelijk is het niet.

In breakout rooms oefenen we op elkaar met MGV.  Het blijkt soms nog best lastig om de juiste vragen te stellen en (oordeelvrije) reflecties te geven. Ben je niet helemaal zeker of je met een reflectie op de goede weg zit, dan is het handig om dit te checken (‘het klinkt alsof…, klopt dat?). Belangrijk is het ook om, zodra je een reparatiereflex bij jezelf bemerkt, deze hardop te benoemen.

Deze workshop heet niet voor niets “Motiverende Gespreksvoering voor Beginners.”

Jeroen geeft ook vierdaagse trainingen MGV voor trainingsacteurs, zie de link: https://www.troeba.nl/vierdaagse-mgv-voor-trainingsacteurs/

Wat mezelf betreft: ik heb na deze training de motivatie gevonden om ook eens géén koekje bij de koffie te nemen (heel moeilijk voor een Limburger). Dank je wel Jeroen!!

Secure Base

Trainer Dennis Vrooland, hostess Judith Schut.

Dinsdag 7 februari 2023 hebben we met een mooie groep online deelnemers uitleg gekregen en mogen nadenken over en oefenen met het werken op basis van Secure Base. Een beknopt verslag, met de dooddoener, je had erbij moeten wezen :).

Werken vanuit het Secure Base gedachtengoed staat heel simpel uitgelegd voor mensen vanuit een veilige basis uitnodigingen om uitdagingen aan te gaan. Jij als acteur hoort de secure base te zijn, 

een veilige basis creëren waardoor de cursist kan en durft te delen, leren, en uitdagingen aan te gaan. 

Doormiddel van de begrippen Caring en Daring. 

Voorbeelden van 

Caring:  Daring:

- aanwezig zijn - uitdagingen meegeven

- luisteren - grenzen stellen

- vragen stellen - actie

- veiligheid bieden - inspireren

- zorg verschaffen - fouten maken mag

Mooi voorbeeld  uit het boek Dare to Care van George Kohlrieser:

Bij klimmen is er vaak een zekeraar, deze heeft een touw vast waarmee hij de klimmer in het geval van een misstap verzekerd dat deze niet naar beneden stort. Door die gegeven zekerheid kan de zekeraar de 

Klimmer uitnodigen de  uitdaging om hoger te gaan dan hij eigenlijk zou durven aan te gaan, de klimmer is immers in veilige handen. 

De trainingsacteur is in dit voorbeeld de zekeraar.

We hebben in kleine groepen gesproken over hoe we zelf als trainingsacteur werken aan de hand van door Dennis gestelde vragen, hierdoor nadenkend over het inzetten van de caring en daring kant.

Hoe heet je de groep welkom maar ook hoe heet je jezelf welkom. Wat ben je meer zelf voor acteur/persoon, zit je meer op de caring of meer op de daring kant. Welke kant is het belangrijkste in een training? 

(Spoiler beide even belangrijk)  Wel is het zo dat het met de caring kant eerst goed moet zitten (het moet tenslotte wel duidelijk zijn dat jij en het touw wat je aanreikt sterk genoeg zijn) voor je de daring kant op kan gaan. 

Wat is voor jou persoonlijk je secure base? (Dat kan echt van alles zijn, personen, plaatsen, gebeurtenissen etc.) Wat zijn voor jou de lastigste personen om mee te werken. Allemaal stof die voor mooie discussies en herkenning leiden, helaas 

was de klok onverbiddelijk, en werden na het afgesproken tijdslimit terug gezet in de grote groep. Daar volgde gelukkig dan wel een nuttige nabespreking van de bevindingen in de kleine groepjes.

Psychologische veiligheid: Het grootste leerrendement zit daar waar er sprake is van veel caring waardoor er ruimte is voor veel daring, daar kunnen mensen te excelleren.

Als eindopdracht, ipv een evaluatie formulier, gingen we in tweetallen uiteen. Daar moest je de ander twee zinnen vertellen als feedback, vraag 1: Wat is jou positieve person effect op mij? en vraag 2: wat is jou negatieve person effect op mij? Dat is best een intense oefening, maar de antwoorden zijn heel waardevol en zeggen meer dan de cijfers die vaak als score gegeven worden. In het geval van vanavond was er nog de handicap dat heel veel elkaar niet of nauwelijks kenden.

Al met al een zeer boeiende avond, de 2 uur was zo om, mede door de beeldende en boeiende uitleg van Dennis, maar ook zeker het praten in kleine groepen met collega’s, ervaring delen en uitwisselen, vond ik zeer waardevol.