Workshop Regietheater door Hugo Vos

Soms valt er onverwacht een cadeautje in je mailbox. Ik kan tóch mee doen met de workshop regietheater. Hoera! Op 4 mei in een knusse 'huiskamer' in een pittoresk Amersfoorts straatje. Allereerst mijn complimenten voor Hugo, zijn passie en enthousiasme nodigde uit tot veel interactie in de groep. De vragen, verwondering, suggesties, voorbeelden en inzichten vlogen soms als vuurwerk door de ruimte. Speciaal voor de NVvT ontwikkeld en voor de 1e keer gegeven heeft Hugo een dijk van een workshop neergezet.
Via de parabel van de Sultan op de olifant in een dorp der blinden zijn we op onderzoek gegaan naar kennis. Wat is regietheater nou eigenlijk, aan welke criteria moet het voldoen, wie heb je er allemaal voor nodig..

De meeste collega's kennen wel de regie scène, daar waar de deelnemers meekijken en stop kunnen roepen als ze iets veranderd willen zien aan het gedrag van dhr/mevr X. Dat je gevraagd wordt éven wat te improviseren. Soms zelfs omdat men weerstand vanuit een groep verwacht.
Daar waar ik weleens ongemakkelijk op mijn stoel heb zitten schuiven bij een slecht geschreven regie scène, of vragend de zaal ingekeken bij een half dilemma, heb ik deze dag echt waardering gekregen voor deze volwassen en stevige werkvorm.
Waar het voor mij interessant werd is bij het uitdiepen van de dilemma's. Regie theater als stevige werkvorm heeft een basis van meerdere dilemma's. En dus is het belangrijk te starten vanuit een goed geschreven scène. Om dat te kunnen doen, is het natuurlijk belangrijk je opdrachtgever goed uit te vragen. Uit vragen op de driehoek van ratio, emotie en gedrag. En hoe uit zich dat dan in dat gedrag..

 Via diverse opdrachten zijn we allemaal uitgedaagd in de rollen van opdrachtgever, interviewer, acteur, facilitator, adviseur, schrijver en natuurlijk publiek.
We hebben onderzocht wat er goed werkt bij het uitvragen van je opdrachtgever, wat is een prikkelende en uitnodigende introductie van de scène, welke zaken maken een regie theater dialoog een goede dialoog. Wat zit er dan in, wat werkt sterk?

Na de lunch zijn we ons gaan richten op het schrijven, voorlezen en ook spelen van de dialogen. Gelukkig wel allemaal onder de *Wet van Vos, omdat het ook onder collega's soms toch spannend is.
Mooie conclusies na het spelen van de dialogen waren dat er in alles een parel zit en dat alle teksten werken, onafhankelijk van de stijl waarin ze geschreven zijn.

Een korte samenvatting van de dag is bijna onmogelijk, schrijf je vooral in als je nieuwsgierig bent geworden, de workshop is echt een aanrader. Goede afwisseling tussen luisteren, kijken en actief bezig zijn. Gedurende de dag bedient op ratio, emotie en inzetten van gedrag, heerlijk :-)
We hebben de olifant redelijk zichtbaar gemaakt met z'n allen, nu moet ik er alleen nog op durven zitten..

Een tipje van de sluier :

DO's DONT's
_ Wie is je publiek – Te veel zelf praten
– Dilemma's !! – Té leuk willen zijn..
– Speel geloofwaardig – Te weinig doen!
– Alles met compassie

Hartelijk dank activiteitencommissie, collega's en Hugo voor een inspirerende dag!

Claudia van Mechelen

*De Wet van Vos : Je buren maken leukere dingen dan jij..! (Gelukkig ben je zelf ook een buur...)

Verslag workshop ‘systemisch trainingsacteren’ van zaterdag 18 mei 2019’
Het is 9.00 uur in de ochtend en ik ben fietsend langs de Hollandse IJssel op weg naar Gouda waar ik mee zal doen aan de workshop ‘Systemisch trainingsacteren’. Toen ik me aanmeldde bij de activiteiten commissie was de workshop vol. Begin mei kreeg ik bericht dat ik toch mee kon doen. Dus het loont de moeite om je toch op te geven ook al zijn alle plaatsen bezet.
Bij de locatie (een oud verzorgingshuis) kom ik tegelijk aan met Willeke en Rob. We worden gastvrij ontvangen met koffie, thee, fruit en koekjes. Om 10.00 uur starten we met een groep van 16 deelnemers. Jeroen en Ariënne zijn de trainers van deze workshop. Zij verzorgen een zesdaagse cursus over dit onderwerp. (www.centumopenmind.be) Deze dag wordt een samenvatting hiervan en dit verslag een impressie daar weer van.
In ‘systemisch werk’ zitten vijf wetmatigheden. In de vorm* waarop we kennismaken met elkaar zitten een paar van die wetmatigheden. Dus we zijn al meteen met het onderwerp aan de slag.
De wetmatigheden:
- Plek zorgt voor actie. Alles en iedereen heeft recht op een plek;
- Rangorde zorgt voor rust. Als de rangorde niet duidelijk is, ontstaat er chaos;
- Geven en nemen zorgt voor leven. Bij disbalans ga je in een ander systeem compensatie zoeken.
- Loyaliteit zorgt voor voortbestaan van het systeem. Dit gaat over verbinding en erbij horen. (het team, de missie/visie, de bedoeling van een organisatie)
- Niets verdwijnt houdt de energie in het systeem. Iets of iemand kan verplaatsen in het systeem of transformeren naar iets nieuws. Maar verdwijnt nooit.
*in tweetallen elkaar interviewen. Ieder 5 minuten. Daarna elkaar voorstellen in 30 seconden. De wetmatigheid geven en nemen zit in de hoeveel tijd neemt/krijgt deze persoon. Rangorde in wie gaat er eerst. De 10 seconden per persoon zorgt ervoor dat het systeem wat wij nu zijn in balans blijft.
Alle wetmatigheden zijn met elkaar verbonden en kunnen niet los gezien worden van elkaar. Deze dag halen we ze uit elkaar en doen bij iedere wetmatigheid een oefening of spel.
De vraag waarvoor we allemaal komen is: Wat hebben we hieraan als trainingsacteur en wat kunnen we er mee?
- Als trainingsacteur werk je systemisch. Jij bent representant op het moment van het rollenspel. Je werkt dan met het systeem waar de deelnemer en jij als representant onderdeel van zijn. Dat maakt het voor de deelnemer ook vaak spannend omdat daar tijdens het spel een deel zichtbaar van wordt. Jij als representant voelt vaak wat degene die jij representeert nodig heeft.
- Het systemisch werken als trainingsacteur nodigt uit om meer naar feitelijkheden te vragen dan naar beleving. De vragen die je stelt kun je linken aan de vijf wetmatigheden. Bijvoorbeeld welke plek iemand in neemt. Wat doet deze persoon in het geven en nemen? Waar is hij loyaal aan of juist niet?
- De feedback die je geeft aan de deelnemer gaat over de wetmatigheden. Ze zijn allemaal vertegenwoordigd. Meestal is er één sterker aanwezig.
- Denken in wetmatigheden geeft helderheid en inzicht en heeft het effect dat je zonder oordeel kunt kijken naar de deelnemer.
Het is 17.15 uur als ik weer op de fiets stap richting huis. Gevoed door trainers en collega’s draaien mijn benen de trappers rond. De wind waait een beetje. De zon schijnt. Wat een prachtige dag. Ik ben gevoed.

Joke van Diest

Workshop Motiverende Gespreksvoering

Het is altijd leuk, om je met 9 trainingsacteurs te buigen over een specifiek thema. Deze keer was het in Rotterdam (Centrum Djojo), onder leiding van Sergio van der Pluim, en het draaide allemaal om motiverende gespreksvoering. Deze techniek voor hulpverleners, gebruikt om ongezond of onveilig gewoontegedrag te veranderen, is 35 jaar geleden in de VS ontwikkeld in de verslavingszorg, en later uitgebreid naar gezondheidszorg, onderwijs, ontwikkelingswerk etc.
Via een kennismakingsrondje ‘noem een gewoonte die je goed doet en een gewoonte die niet zo goed voor je is’ zaten we meteen middenin de materie.
Waarom is gedrag veranderen zo lastig? Het is eng, het kost energie en er is…. ambivalentie. Dat wil zeggen: het ‘verkeerde’ gedrag brengt iemand blijkbaar ook iets.
Bovendien bestaat er bij hulpverleners zoiets als een reparatiereflex: de neiging tot oplossen, overtuigen, oordelen, confronteren, doceren, moraliseren, half luisteren (wel knikken, maar met je gedachten al bij een antwoord). De intentie hierachter is goed: je gunt iemand een prettiger leven. Maar zolang iemand nog niet zelf besloten heeft om te veranderen, werkt het averechts, zo merkten we in oefenduo’s waarin de motivatiecoach keihard aan het oplossen en overtuigen was en de client weerstand hiertegen ervaarde (behoefte aan autonomie, zelf ontdekken en verwoorden).
Echter, toen de coach achterover leunde en slechts nieuwsgierig was naar de beweegredenen van de client, werd de client tot nadenken gezet en hoorde deze zichzelf al aan een oplossing werken. Per slot van rekening is de client expert over zichzelf en de coach expert over het proces, en moet er een dialoog ontstaan, een co-creatie. Als motivatiecoach let je hierin op alles wat een cliënt zegt dat vóór verandering pleit (bv ‘ik doe alles voor anderen, maar wie doet er eens wat voor mij?’). Het is de kunst deze ‘verandertaal’ te leren herkennen, want een client loopt er niet mee te koop. De client ervaart namelijk een pijnlijke kloof tussen wat is en wat zou moeten.
Je ervaart het als ‘weerstand’ als een client pleit vóór een status quo (bv ”ik vind het helemaal niet erg om altijd voor alles en iedereen klaar te staan, hoor”), maar het hoort er gewoon bij! Misschien heb je het zelfs zelf opgeroepen door je reparatiereflex!
Sergio liep met ons een 4-stappengesprek door, van veiligheid naar praten over verandering.
1. Je doet het niet voor niets, vertel eens wat brengt het je? (Het huidige gedrag bespreken, de voordelen (vaak op korte termijn – drinken om te vergeten);
2. Wat zijn de nadelen aan je huidige gedrag? (vaak op langere termijn – kater, relatieproblemen);
3. Stel dat je dit zou veranderen (stoppen/minderen/anders), waar zie je dan tegenop? Het gewenste gedrag, de nadelen (op korte termijn saai, geen quick fix, oude pijn komt boven en hoe kun je daarmee omgaan);
4. Stel dat het je lukt, wat levert het je dan op? Het gewenste gedrag, de voordelen (op langere termijn; gezond, goede relatie, zelfvertrouwen, talent komt naar boven).
Het was een praktische en zeer motiverende avond! Het gaf veel handvatten voor een trainingsacteur, die op ieder moment argumenten moeten kunnen ophoesten vol weerstand (behoudtaal) en motivatie (verandertaal).

Ed Korff de Gidts

Verslag van workshop DISC gedragsstijlen: ‘Kijken door andermans bril’ door Corrie van Nieuwkerk d.d. 28 februari 2019 in de Zimihczaal te Utrecht.

Corrie van Nieuwkerk is trainingsacteur, gecertificeerd DiSC trainer en sinds enige tijd coach.
Vanuit haar kennis en ervaring neemt zij ons deze avond mee in de kleurrijke wereld van DiSC.

Corrie begint enthousiast met de theorie:
Psycholoog Mr. Marsden 1893 -1947 is grondlegger van DiSC. Op basis van de uitslag van een DiSC vragenlijst kan een profiel worden samengesteld van een deelnemer. Een profiel is een handvat om gesprek aan te gaan met anderen met een ander profiel om communicatie en samenwerking te optimaliseren. DiSC is dus een hulpmiddel.

Op de vloer heeft Corrie met tape een assenstelsel met twee assen aangebracht:
De verticale as geeft de mate van extraversie en introversie aan.
De horizontale as geeft de mate van een taakgerichte of een mensgerichte houding aan.
De letters D, i, S, C worden in het midden gelegd. (van links boven met de klok mee).

De kleuren worden bij de letters gelegd: groen bij D, rood bij i, blauw bij S en geel bij C.
Hierover ontstaat verwarring bij de deelnemers. De kleuren liggen op een andere plaats dan wat de meeste deelnemers kennen.
Corrie geeft een uitleg. Zij werkt met EDN Solutions. Dit bedrijf wordt internationaal ingezet en heeft de DiSC kleuren aangepast. In Azië gelden andere kleurassociaties dan in het Westen.
Corrie gaat uit van de letters.

D staat voor Dominant, Duidelijk en Direct.
Taakgericht en dominant
Valkuilen zijn vooruitlopen op anderen, weinig/niets met gevoelsreflecties en emoties hebben, het willen winnen ten koste van anderen.
Allergie is het gedrag van S: gedraai, soft, niet in beweging te krijgen

i staat voor invloed hebben. Mensen-mens. Verbinder.
Extravert en mensgericht
Valkuilen zijn het bruisen van ideeën maar niets afmaken, erkenning zoeken, zich snel persoonlijk aangevallen voelen als zijn/haar ideeën worden afgekeurd.
Allergie is het gedrag van C: C heeft veel tijd nodig, alles doorrekenen.

S staat voor Stabiel. Smeerolie van het team. Teamspeler. Gezelligheid.
Introvert en mensgericht
Valkuilen zijn moeilijk voor zichzelf opkomen, conflict vermijdend, moeilijk te veranderen/ niet weten hoe te veranderen.
Allergie is het gedrag van D: D kan ongevoelig en bot zijn.

C staat voor consciëntieus. Geweten van het team. Nakomen van afspraken. Specialist. Perfectionist.
Introvert en taakgericht
Valkuilen zijn te veel onderzoek willen doen. Moeilijk beslissingen kunnen nemen.
Allergie is het gedrag van i: i wil te snel en te onzorgvuldig.

We hebben nog gesproken over drijfveren en uiterlijke kenmerken van de vier gedragsstijlen.
De mens heeft niet één stijl, wel een voorkeursstijl, maar heeft vaak meerdere stijlen in zich.

Na de theorie kunnen we zelf de DiSC analysetest invullen. Door scores op te tellen kunnen we onze eigen voorkeursstijl uitrekenen.
We gaan in het assenstelsel staan op ons eigen kleur/ voorkeursstijl. Het is erg vol op de rechterzijde! Bij navraag wordt er hier en daar nog van plek veranderd.

Concreet is de oefening voor het zichtbaar maken van spanning tussen twee tegenovergestelde gedragsstijlen. Een groot elastiek wordt aan uiteinden vastgehouden door twee mensen met tegenovergestelde gedragsstijlen. Tijdens een vraaggesprek tussen deze mensen neemt de spanning van het elastiek af of neemt het toe, door concreet een stap dichterbij te komen of een stap verder weg te doen.

Vervolgens wordt de groep in twee groepen verdeeld. Elke groep krijgt een stapel woordkaartjes met daarop eigenschappen die horen bij de vier profielen. Met plezierig fanatisme en vurige discussies leggen we de verschillende kaarten bij de DiCS letters in het assenstelsel.

Tijdens de laatste oefening werken we in kleine groepjes. We bespreken hoe iemand met een specifieke gedragsstijl een boodschap moest vertellen aan de iemand met de tegenoverliggende gedragsstijl. Mooi om te zien hoe communicatie kan wringen tussen tegenoverliggende stijlen.

De workshop is met veel enthousiasme door Corrie gegeven. Zij verklapt nog even haar eigen voorkeurstijl: C. De C staat voor consciëntieus, zorgvuldigheid. Dat hebben we volop gezien gedurende de gehele workshop.
Voldaan gaan wij huiswaarts met het inzicht in de vier hoofdstijlen van DiSC en het inzicht in ons eigen gedragsstijl. We hebben zelf de verschillende gedragsstijlen gevoeld en aangespeeld én we hebben nu mooie oefeningen die bruikbaar zijn in een eventuele toekomstige training over DiSC.

Kortom, de workshop ‘Kijken door andermans bril’ is een aanrader.

Gerty Hanekamp