Lezing: Dramadriehoek en Winnaarsdriehoek. 3 oktober door Miranda Dros
We hebben er allemaal mee te maken: opeens merk je dat een interactie niet lekker loopt, je raakt geïrriteerd, je verkrampt, je bent ‘jezelf’ niet. Wat dan te doen? En hoe kan je het voorkomen?
Over deze vragen bogen we ons samen met Miranda Dros, op een interactieve lezing over ‘Dramadriehoek en winnaarsdriehoek’ bij Dubbel EE in Amsterdam.
We merkten met enkele oefeningen hoe makkelijk je in een slachtoffers-, redders- of aanklagersrol gezogen wordt. Dit kost energie, er is altijd gedoe/conflict. Er komt nooit een echte oplossing, het is nooit constructief. Altijd een kater na afloop. Niemand neemt verantwoordelijkheid voor het eigen gedrag.
Als TA zit je misschien vaak in de reddersrol: sfeer goed houden, feedback verzachten, miskennen dat iemand best tegen een stootje kan, een trainer niet op z’n verantwoordelijkheid wijzen. Je zit op het puntje van je stoel, doet erg je best, je weet wat goed is voor een ander. Ik ben ok, jij niet.
En soms speelt er ook een weggeduwde aanklager mee, die non-verbaal toch wel doorsijpelt naar de cursist. Je maakt je onbewust groot, hebt een felle toon. Ik ben ok, jij niet. Je oordeelt en let niet op hoe dit voor een ander is. Tenzij je dit in het spel bv. bewust weet te neutraliseren met bv zuchten.
Als TA kun je ook in de slachtofferrol zitten, als je denkt dat je door een fout van jou de cursist leed hebt bezorgd. Je stelt je onderdanig, stilletjes op. Je wilde alleen maar helpen…. Ik ben niet ok, jij wel.
Hoe kom je uit zo’n gewoonterol, hoe neem je weer verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag?
Dit rijtje handvatten kwam naar boven: door het te herkennen dat je in dit giftige patroon zit; doorademen; benoemen (ik merk dat ik ervan schrik, dat ’t me raakt ); time-out; vragen (goh, heb jij het ook dat je je rot voelt in zo’n gesprek?); niets persoonlijk nemen; reflecteren op wat je wilt; zeggen wat je wil zeggen zonder oordeel; heb het over waar het over moet gaan; humor; stilte (vanuit neutraliteit); het is allemaal niet zo belangrijk als het lijkt (zelfrelativering).
Tegenover de reddersdriehoek staat de winnaarsdriehoek. Verandert A zijn rol, dan kan het niet anders dat B ook een andere rol in moet nemen.
Een slachtoffer kan kiezen om de onderzoekersrol in te nemen (met o.a. neutrale luisterhouding (vertel…), samenvatten, gevoelsreflectie en eigen gevoelen en behoeften delen. Hij stelt zich kwetsbaar op (wat kan ik anders doen?).
Een redder kan kiezen voor helpen/coachen (aandacht en begrip geven, besef dat ander goed voor zichzelf kan zorgen (bv bij tranen), ander laten kiezen, duidelijke afspraken over wat ander zelf doet, dit is van jou en niet van mij).
Een aanklager kan zich assertief opstellen (Ik-boodschap, opkomen voor eigen verhaal met respect voor ander, oordeelloos, regie nemen, wat bedoel je met beter afstemmen?).
Een hartstikke leuke, leerzame avond, met voor mijzelf een eye-opener hoe het mogelijk is dat je denkt niet in de slachtofferrol te zitten, terwijl je dit met je energie toch wel degelijk uitstraalt.

Ed Korff de Gidts

Verslag Workshop Dubbel signalen, zaterdag 29 september, Zimihc, Utrecht, Trainer Frank Odding
Dubbele signalen, ik had wel al een beeld bij voor de training. Zowel in relatie tot het trainingsacteren als ook zeker binnen privé situaties. De eerste keer dat ik heel bewust werd geconfronteerd met mijn eigen onbewuste dubbele signalen was toe ik ergens eind 20 was en ik iemand tegenkwam die ik kende van de middelbare school. We hadden nooit bij elkaar in de klas gezeten maar wel samen naschoolse toneel activiteiten gedaan. In die periode was ik (zoals vele pubers) niet echt zeker van mijzelf. Was wel heel blij met het vriendengroepje waar ik toen in zat maar hoorde zeker niet bij de zogenoemde populaire leerlingen van de school. En wat schetste mijn verbazing toen de jongen met wie ik in gesprek was, aangaf dat hij mij vroeger altijd zo arrogant vond……. Ik, dat in mijn ogen redelijk verlegen, rustige meisje, werd als arrogant gezien?
Met dit voorbeeld in mijn achterhoofd ging ik naar de workshop. Vanuit de voorinformatie had ik begrepen dat we het spelen met dubbele signalen zouden gaan koppelen aan een stukje theorie. Dus ik was heel benieuwd hoe dit precies zou worden vorm gegeven, zeker ook omdat we met een grote groep waren, 24 deelnemers.
Het spelen met de dubbele signalen in de zin van echt binnen het trainingsacteren daarmee oefenen kwam deze middag niet aan bod. Er waren wel een paar korte oefeningen maar deze waren vooral bedoeld om de theorie duidelijk te maken. Wat mij betreft heel leerzaam maar het echte oefenen binnen het trainingsacteren werd door sommige deelnemers wel gemist. Eén van de oefeningen was bijvoorbeeld dat 10 mensen één voor één in een hele grote cirkel gingen staan en een voor hen comfortabele plek moesten zoeken. Wat gebeurt er dan wanneer er iemand bijkomt?.
Het begin van de middag behandelde Frank vooral de theorie van de dubbele signalen. Niet aan de hand van een PowerPoint presentatie of een Prezi, nee, door gewoon te vertellen, te schrijven, ons te laten ervaren en vooral door te confronteren. En door die confrontaties werden wij als deelnemers aan het denken gezet. En telkens kwam het terug op: voelen-denken-doen. Wanneer deze drie congruent zijn krijg je geen dubbele signalen. En een voorwaarde daarvoor is: jezelf kennen.
Het was een zeer interessante, bijzondere middag die mij veel stof tot nadenken heeft gegeven. Ook over het eerder genoemde voorbeeld. Want hoe goed kende ik mijzelf al op de middelbare school? Niet zo gek dus dat ik toen dubbele signalen afgaf.

 Floor Vermeer

NVVT Spel APK - De Motor moet gesmeerd blijven - Zimihc Utrecht
Met een lach op mijn gezicht denk ik terug aan afgelopen vrijdag waar ik de workshop Spel APK volgde van het NVVT onder leiding van Lucia Bomert.
Naast dat een trainingsacteur van alles moet weten over feedback, gedragsmodellen en theorieën is het natuurlijk ook heel belangrijk om je acteerkunsten te onderhouden. Dit hebben we deze dag volop gedaan. Na een aantal opwarmoefeningen gingen we aan de slag met een ‘statusoefening’. Vertel aan de ander waar jij heel goed in bent op verschillende manieren; nederig, neutraal, en vol van jezelf. In tegenstelling tot een training waarin je een personage speelt ging het nu over onszelf waardoor je voelt waar je kwetsbaarheid en je weerstand zit.
Voor de oefening ‘water, vuur, aarde en lucht’ werden er vakken op de grond gemaakt. Vanuit een situatie die je in je hoofd had speelden we om beurten een scene vanuit de verschillende elementen. Mooi om te zien en te ervaren hoe je een situatie vanuit verschillende hoeken kunt aanvliegen.
Verder hebben we o.a. de ‘Dramadriehoek’ onderzocht door zelf op de stoel te zitten van zowel slachtoffer, aanklager als redder. En speelden we de hilarische oefening ‘Inderdaad Bob’! Waar kan je mensen mee overtuigen, met welke taal, de manier van communiceren en wat voor non-verbaal gedrag hoort hierbij.
Aan het begin van de workshop zei Lucia: “ik heb liever dat jullie 64 x uit de bocht vliegen dan dat jullie de hele dag in de 2e versnelling gaan”. Uit de bocht vliegen hebben we zeker gedaan en daardoor juist veel geleerd wat we kunnen toepassen als trainingsacteur!
Hartelijk dank voor deze dag een echte aanrader!
Eline Hoebe

Workshop Psychiatrische Ziektebeelden door Hans Fleury, Pieter Jan Paulussen en Frans Mos op maandag 18 juni

 In deze workshop hebben we een mooie inkijk gekregen in Psychiatrische Ziektebeelden. De meesten waren gekomen om te leren hoe je een psychiatrisch ziektebeeld neerzet en hoe je dan in je rol feedback geeft.

Hoe speel je een borderliner, een autist, een manisch persoon of iemand met een delier?
Grappig genoeg kreeg het een andere wending. Het gaat er helemaal niet om welk ziektebeeld je neerzet, het gaat er om welk gedrag de trainer of cursist wil oefenen.
Het is dus ook belangrijk om dit goed uit te vragen en je niet weg te laten zetten met de opmerking "doe ff een verwarde man"
Het is ook haast onmogelijk om "de borderliner" te spelen, want die bestaat niet.

 Het kwam wat traag op gang met wat theorie want de groep wilde ook graag wat 'doen', maar op het moment dat het acteerwerk ingezet werd ontstond er een goede dynamiek in de groep en was het te snel 5 uur.

Wat is het toch een mooi vak!
Hans, Pieter Jan en Frans hebben ons meegenomen in de manier waarop zij trainingen geven en werken met een trainingsacteur en dat was erg inspirerend.
Ik denk dat veel trainingsacteurs graag met zulke trainers willen werken.

 Met hartelijke groet,
 Floor Vermeer