Verslag van de workshop Operationele Superhelden gegeven door Sanne Mom
d.d. 29 juni 2019 in Centrum Djoj te Rotterdam.

Sanne zet het oorverdovende fabrieksgeluid aan. Ik kan niet goed kijken door mijn grote plastic veiligheidsbril. De gehoorbeschermer knelt om mijn hoofd en veroorzaakt een rare afgesloten stilte. Ik ben ‘on the job’ en moet met urgentie een operator op effectieve wijze aanspreken op zijn veiligheidsgerichte gedrag…. Niet te doen dus!
In het cursuslokaal laat Sanne ons lijfelijk ervaren hoe het is om als ploegleider op de werkvloer van een fabriek te communiceren met operators. Dit is een van de problemen waar een ploegleider mee te maken heeft.

Sanne Mom is een ervaren begeleider van verander-, en verbeterprocessen binnen de internationale industrie en is daarnaast trainingsacteur en trainer in de medezeggenschap. Zij begeleidt (operationele) teams en hun leidinggevenden in hun respectievelijke rollen. Zij heeft gewerkt bij o.a. Tata Steel en in de cosmetische industrie.

Met grote gedrevenheid tekent zij de uitgebreide organisatiestructuur van een fabriek op een flipover, legt de talloze raadselachtige afkortingen uit en vertelt over de verschillende organisatielagen met de bijhorende cultuur en regels. Zij geeft levende voorbeelden van hoe deze culturen met elkaar botsen en waardoor er problemen ontstaan.
B.v. in de chemische industrie is het taboe om sieraden, make up en nagellak in de productieruimtes te dragen. Dit kan invloed hebben op het productieproces. Een mooi opgemaakte directrice die beroepsmatig een rondgang in de productieruimte moet maken, kan direct door een uitvoerder verwijderd worden.
Spanningsvelden kunnen ontstaan tussen de ervaren arbeiders op de werkvloer en managers die van bovenaf processen willen standaardiseren waardoor de arbeiders zich tot knoppendrukkers gedegradeerd voelen.
Sanne legt ons het complexe systeem van de ploegendiensten uit en de daardoor moeilijke communicatie met leidinggevenden. Zij zoomt in op veiligheid, controle, procesgedreven acties.

De workshop Operationele Superhelden, gegeven door Sanne Mom, is een echte aanrader voor trainingsacteurs om specifieke inzicht en kennis te krijgen van de bedrijfsculturen in de industrie. Hierdoor kan er steviger tegenspel worden geboden tijdens trainingen van deze ´stevige´ bedrijfstak.

Gerty Hanekamp en Mike Kuyt

Verslag workshop micro-expressie, NVvT, 29 mei 2019

Vandaag werden we enthousiast en deskundig voorgelicht door Martijn van Agtmaal, van de “School for Bodylanguage”.

Allereerst brainstormden we eens met elkaar over wat non-verbale communicatie en emoties nu zijn en hoe emoties precies ontstaan. Hierover zijn een aantal interessante sheets gepasseerd die te snel gingen om allemaal op te schrijven. Voor wie geïnteresseerd is; ze zijn op te vragen bij de activiteitencommissie!

Wat in ieder geval goed is om te weten is dat de mate van emotionaliteit afhangen van de intensiteit van de spiersamentrekkingen, de bewegingskarakteristiek en de functionele bewegingen die cultureel bepaald zijn. Zo betekent je duim opsteken in Nederland iets heel anders dan in Zuid-Amerika bijvoorbeeld….

Daarna gingen we aan de slag met voorspellers/ karakteristieken van bepaalde emoties:
Zo is de vorm van boosheid altijd vooruit gericht en gaat het om krachtige, directe en snelle bewegingen.
Wat we oefenden is om deze voorspellers van boosheid toe te passen terwijl we de opdracht kregen om enthousiast over onze hobby te vertellen. Je merkte direct dat het onmogelijk is om je enthousiast te voelen als je de bewegingskarakteristieken van boosheid toepast. Het levert wel hilarisch gesprekken op!

Deze karakteristieken werd ook ondersteund door een aantal filmpjes.

We deden ook nog een oefening om te oefenen met de spiersamentrekking die bij een desbetreffende emotie hoorde.

Ten aanzien van micro-expressie hebben we geleerd dat dit korte en onvrijwillige spiersamentrekkingen zijn. Ze flitsen over een gezicht en geven vaak aan dat er iets op het spel staat.
De politie gebruikt bijvoorbeeld de kennis over micro-expressie in verhoren; zij zijn dan op zoek naar deze hotspots of non-verbale lekken.

Voor diverse emoties (walging, afschuw, minachting of boosheid) zijn steeds andere samentrekkingen van toepassing waardoor je het onderscheid tussen deze emoties makkelijker kan maken en ze dus ook bewust kan inzetten in je spel. Hier hebben we nog even kort mee kunnen oefenen tot het afsluiten van deze avond.
Jammer dat het afge

lopen was; we hadden denk ik allemaal nog wel wat langer door willen oefenen.

Marlies van der Waa

Workshop Regietheater door Hugo Vos

Soms valt er onverwacht een cadeautje in je mailbox. Ik kan tóch mee doen met de workshop regietheater. Hoera! Op 4 mei in een knusse 'huiskamer' in een pittoresk Amersfoorts straatje. Allereerst mijn complimenten voor Hugo, zijn passie en enthousiasme nodigde uit tot veel interactie in de groep. De vragen, verwondering, suggesties, voorbeelden en inzichten vlogen soms als vuurwerk door de ruimte. Speciaal voor de NVvT ontwikkeld en voor de 1e keer gegeven heeft Hugo een dijk van een workshop neergezet.
Via de parabel van de Sultan op de olifant in een dorp der blinden zijn we op onderzoek gegaan naar kennis. Wat is regietheater nou eigenlijk, aan welke criteria moet het voldoen, wie heb je er allemaal voor nodig..

De meeste collega's kennen wel de regie scène, daar waar de deelnemers meekijken en stop kunnen roepen als ze iets veranderd willen zien aan het gedrag van dhr/mevr X. Dat je gevraagd wordt éven wat te improviseren. Soms zelfs omdat men weerstand vanuit een groep verwacht.
Daar waar ik weleens ongemakkelijk op mijn stoel heb zitten schuiven bij een slecht geschreven regie scène, of vragend de zaal ingekeken bij een half dilemma, heb ik deze dag echt waardering gekregen voor deze volwassen en stevige werkvorm.
Waar het voor mij interessant werd is bij het uitdiepen van de dilemma's. Regie theater als stevige werkvorm heeft een basis van meerdere dilemma's. En dus is het belangrijk te starten vanuit een goed geschreven scène. Om dat te kunnen doen, is het natuurlijk belangrijk je opdrachtgever goed uit te vragen. Uit vragen op de driehoek van ratio, emotie en gedrag. En hoe uit zich dat dan in dat gedrag..

 Via diverse opdrachten zijn we allemaal uitgedaagd in de rollen van opdrachtgever, interviewer, acteur, facilitator, adviseur, schrijver en natuurlijk publiek.
We hebben onderzocht wat er goed werkt bij het uitvragen van je opdrachtgever, wat is een prikkelende en uitnodigende introductie van de scène, welke zaken maken een regie theater dialoog een goede dialoog. Wat zit er dan in, wat werkt sterk?

Na de lunch zijn we ons gaan richten op het schrijven, voorlezen en ook spelen van de dialogen. Gelukkig wel allemaal onder de *Wet van Vos, omdat het ook onder collega's soms toch spannend is.
Mooie conclusies na het spelen van de dialogen waren dat er in alles een parel zit en dat alle teksten werken, onafhankelijk van de stijl waarin ze geschreven zijn.

Een korte samenvatting van de dag is bijna onmogelijk, schrijf je vooral in als je nieuwsgierig bent geworden, de workshop is echt een aanrader. Goede afwisseling tussen luisteren, kijken en actief bezig zijn. Gedurende de dag bedient op ratio, emotie en inzetten van gedrag, heerlijk :-)
We hebben de olifant redelijk zichtbaar gemaakt met z'n allen, nu moet ik er alleen nog op durven zitten..

Een tipje van de sluier :

DO's DONT's
_ Wie is je publiek – Te veel zelf praten
– Dilemma's !! – Té leuk willen zijn..
– Speel geloofwaardig – Te weinig doen!
– Alles met compassie

Hartelijk dank activiteitencommissie, collega's en Hugo voor een inspirerende dag!

Claudia van Mechelen

*De Wet van Vos : Je buren maken leukere dingen dan jij..! (Gelukkig ben je zelf ook een buur...)

Verslag workshop ‘systemisch trainingsacteren’ van zaterdag 18 mei 2019’
Het is 9.00 uur in de ochtend en ik ben fietsend langs de Hollandse IJssel op weg naar Gouda waar ik mee zal doen aan de workshop ‘Systemisch trainingsacteren’. Toen ik me aanmeldde bij de activiteiten commissie was de workshop vol. Begin mei kreeg ik bericht dat ik toch mee kon doen. Dus het loont de moeite om je toch op te geven ook al zijn alle plaatsen bezet.
Bij de locatie (een oud verzorgingshuis) kom ik tegelijk aan met Willeke en Rob. We worden gastvrij ontvangen met koffie, thee, fruit en koekjes. Om 10.00 uur starten we met een groep van 16 deelnemers. Jeroen en Ariënne zijn de trainers van deze workshop. Zij verzorgen een zesdaagse cursus over dit onderwerp. (www.centumopenmind.be) Deze dag wordt een samenvatting hiervan en dit verslag een impressie daar weer van.
In ‘systemisch werk’ zitten vijf wetmatigheden. In de vorm* waarop we kennismaken met elkaar zitten een paar van die wetmatigheden. Dus we zijn al meteen met het onderwerp aan de slag.
De wetmatigheden:
- Plek zorgt voor actie. Alles en iedereen heeft recht op een plek;
- Rangorde zorgt voor rust. Als de rangorde niet duidelijk is, ontstaat er chaos;
- Geven en nemen zorgt voor leven. Bij disbalans ga je in een ander systeem compensatie zoeken.
- Loyaliteit zorgt voor voortbestaan van het systeem. Dit gaat over verbinding en erbij horen. (het team, de missie/visie, de bedoeling van een organisatie)
- Niets verdwijnt houdt de energie in het systeem. Iets of iemand kan verplaatsen in het systeem of transformeren naar iets nieuws. Maar verdwijnt nooit.
*in tweetallen elkaar interviewen. Ieder 5 minuten. Daarna elkaar voorstellen in 30 seconden. De wetmatigheid geven en nemen zit in de hoeveel tijd neemt/krijgt deze persoon. Rangorde in wie gaat er eerst. De 10 seconden per persoon zorgt ervoor dat het systeem wat wij nu zijn in balans blijft.
Alle wetmatigheden zijn met elkaar verbonden en kunnen niet los gezien worden van elkaar. Deze dag halen we ze uit elkaar en doen bij iedere wetmatigheid een oefening of spel.
De vraag waarvoor we allemaal komen is: Wat hebben we hieraan als trainingsacteur en wat kunnen we er mee?
- Als trainingsacteur werk je systemisch. Jij bent representant op het moment van het rollenspel. Je werkt dan met het systeem waar de deelnemer en jij als representant onderdeel van zijn. Dat maakt het voor de deelnemer ook vaak spannend omdat daar tijdens het spel een deel zichtbaar van wordt. Jij als representant voelt vaak wat degene die jij representeert nodig heeft.
- Het systemisch werken als trainingsacteur nodigt uit om meer naar feitelijkheden te vragen dan naar beleving. De vragen die je stelt kun je linken aan de vijf wetmatigheden. Bijvoorbeeld welke plek iemand in neemt. Wat doet deze persoon in het geven en nemen? Waar is hij loyaal aan of juist niet?
- De feedback die je geeft aan de deelnemer gaat over de wetmatigheden. Ze zijn allemaal vertegenwoordigd. Meestal is er één sterker aanwezig.
- Denken in wetmatigheden geeft helderheid en inzicht en heeft het effect dat je zonder oordeel kunt kijken naar de deelnemer.
Het is 17.15 uur als ik weer op de fiets stap richting huis. Gevoed door trainers en collega’s draaien mijn benen de trappers rond. De wind waait een beetje. De zon schijnt. Wat een prachtige dag. Ik ben gevoed.

Joke van Diest