Houd de zaag scherp.

Met je handen langs de tanden, voelen bij de randen.
Waar is ie nog scherp en waar al wat versleten. Slijpen en geslepen worden.
Met vandaag onder het mes… Feedback geven.
In het stadslab033 van mooi Amersfoort. My home town. En wat is een mooiere plek om te zijn voor ons gedragslaboranten dan in het lab van deze stad.
Waar we nu zelf gaan onderzoeken, uitproberen en experimenteren.
Astrid, Ida, en Marius zijn onze inspirerende begeleiders deze dag.

Na een paar een paar heerlijke opwarmers waarin we elkaar nog wat beter leren kennen, beginnen we met het geven van feedback.
We doen het iedere dag, het hoort bij ons werk. Maar wat is het nou eigenlijk en wat is het doel. Daar sparren we een tijdje over.
Een aantal randvoorwaarden waar me met elkaar op uitkomen zijn:
Het moet binnen een veilige setting gebeuren en het gaat over veranderbaar gedrag ; binnen het leerdoel van de training of het persoonlijke leerdoel van de cursist.

Daarna hebben we aan elkaar: bekend, verteld, medegedeeld, toegeroepen of gefluisterd dat we de Wobbel hebben gelubd. Wat een grappige oefening om je volledig te kunnen richten op het geven van feedback over verbaal en non-verbaal gedrag, zonder je te verliezen in de inhoud.
De ontvanger van de mededeling geeft feedback op wat hij heeft gezien en gehoord. Daarbij experimenterend met hoe het is als je begint met het effect van de boodschap, of juist met het concreet waarneembaar gedrag. Beide kan en heeft zo zijn bekoorlijkheden.

En is het nou feedback wat je geeft, of spreek je iemand aan op zijn gedrag?
Dat verschil onderzoeken we door iemand te vertellen dat we het zat zijn dat diegene steeds te laat komt.
Waar je (kort door de bocht) bij aanspreken vooral wat (onduidelijk) aan het zenden bent en niet samen tot een afspraak komt en het probleem blijft liggen bij de zender.

Dan nog Feedback fitness.
Klinkt heel zennn, was het niet.
Astrid had een yogamatje mee genomen met daarop de 4 G’s:
Gedrag, gevoel, gedachten, gevolg.
Daarop heen en weer dansend, of vaker worstelend werd inzichtelijk hoe je de deelnemer feedback geeft en welke stap je uit de 4 G’s toepast. Dat valt nog niet mee!
En ja, je leest het goed. Gewenst stond niet op de mat omdat wij als acteurs worden uitgedaagd om vooral het onderscheid tussen gedachten en gevoel te kunnen maken bij het geven van feedback.
Gewenst is dan de 5e G.

Marius gaf ons nog een paar mooie tips:
Maak van woorden die iemand zegt en waar je feedback op wilt geven een soundbite. Herhaal in de simulatie wat iemand heeft gezegd. Bijv: oh, je vindt me een niksnut.
Of een memorieshot. Maak (in gedachten, in gedàchten) een foto van iemand wanneer hij een opvallende houding aanneemt waar je later op terug wilt komen.
Handige tools voor het houden van je helikopterview.

Om te voorkomen dat de deelnemer overspoeld wordt door feedback en deze niet meer in zich op kan nemen kun je ook vragen : ‘ Waar wil je feedback op’?
Of, ‘Ik werd hier heel enthousiast van, wil je weten waardoor dat komt’?
Voor meer tips over deze interactieve manier van feedback geven : www.interactievefeedback van Kapok.

En wat hebben we nog meer gedaan?
Aaah, ik ga het ook niet allemaal beschrijven. Doe een volgende keer gewoon mee en ervaar de waardevolle aanvulling van deze workshop.
Voor nu… Heb ik in ieder geval deze wobbel gelubd!

Geniet de zomer, rust lekker uit.

Tot daarna!

Corina Kuiper

Interactieve lezing Voice Dialogue door Heleen Florusse
Woensdag 20 juni Polanentheater Amsterdam

 Het Polanentheater in Amsterdam is voor mij bekend terrein. Ik doe er wel eens een auditie, zie er een voorstelling of repeteer voor een voorstelling. Dit keer kom ik voor de interactieve workshop Voice Dialoque van Heleen Florusse. 

Aangekomen op de eerste verdieping zie ik aan het eind van de gang in het lokaal Heleen, die zittend op een stoel nog even op haar “spiekbriefje” kijkt. Als ik me heb voorgesteld laat ze me meteen kennismaken met haar “innervoice”, door uit te spreken dat ze zenuwachtig is en dat ze er tegelijkertijd ook heel veel zin in heeft.

Gastvrouw Berdine Segers heet iedereen van harte welkom en haar eerste vraag luidt “wie wil het verslag maken”. Stilte. Iedereen hoort nu zijn of haar eigen innerlijke stemmen. “ja”, “nee”, “liever niet”, “een volgende keer misschien”, “ik ben onderhand wel eens aan de beurt’, “ach kan het schelen ik doe het gewoon”. Onze innerlijke stemmen worden actief zodra we voor de dilemma, vraag of uitdaging staan. Ik laat mijn “minder ontwikkelde kant” overheersen en roep “Ik doe het”.

Heleen heeft de workshop goed voorbereid en we zien deze avond een hartelijke, warme vrouw met verstand van zaken die zich tijdens korte demonstraties die haar betoog ondersteunen en verduidelijken, kwetsbaar durft op te stellen en gepassioneerd haar verhaal vertelt. Heerlijk! Iedereen hangt aan haar lippen.
Theorie en praktijk worden goed afgewisseld. De groep wordt regelmatig aan het werk gezet en we maken via eenvoudige opdrachten kennis met onze eigen verschillende stemmen.

Bijvoorbeeld:
Na een kort voorstelrondje onderzoeken we de “ja” en de “nee” in onszelf voor wat betreft onze motivatie om mee te doen aan deze workshop. Vanuit onze eigen plek lopen we naar een andere en spreken hardop in kleine groepjes de “nee” tegen elkaar uit om daarna weer terug te keren naar onze eigen plek. Zo ook met de “ja”.
Iedereen is meteen in het hier en nu. De radartjes werken en het gesprek komt op gang.

Voice dialogue is een methode die ontwikkeld is door Hal en Sidra Stone, waarbij het doel is om inzicht te krijgen in je verschillen “ikken”.
We maken ook kennis met de verschillende termen en basisprincipes.
De Facilitator: begeleider die oordeelvrij, nieuwsgierig en respectvol vragen stelt en de verschillende ikken welkom heet. Die daarbij energetisch afstemt met de verschillende kanten die de deelnemer toont.
De bewuste egoplek: alles begint met, loopt via en eindigt met deze plek. De plek waar men zichzelf is, en een mening mag geven over de verschillende stemmen uitgenodigd door de vragen van de facilitator.
De primaire kant: de stem die overheerst. ( “ik kan het niet, ik durf niet”)
De Poortwachters: komen te voorschijn bij de primaire kant als z.g. beschermers en kunnen daar in doorschieten.
De minder ontwikkelde, verstoten kant: “Ik kan het best en het is misschien spannend maar wel een leuke uitdaging”.
De keuze welke stem we laten overheersen is aan ons, we zijn onze eigen regisseur. De dialoog tussen de verschillende stemmen kan therapeutisch werken en acceptatie van de verschillende kanten kan uiteindelijk onze mogelijkheid tot handelen vergroten.

Na een korte pauze verdelen we ons weer in kleine groepen om met elkaar te onderzoeken hoe we de opgedane informatie en ervaringen zouden kunnen toepassen als trainingsacteur. Dit leverde veel mooie ideeën op.
Ik raad jullie allemaal aan om deze workshop de volgende keer bij te wonen.

En last but not least: heel hartelijk dank gastvrouw Berdine Segers!

 Marloes van den Heuvel.

Verslag van de lezing georganiseerd door de NVvT Micro-expressie en non-verbaal door Martijn van Agtmaal op 16 mei jl.

Onderstaand de aankondiging en niets daarvan is te veel gezegd:
Martijn van Agtmaal is voormalig LO docent, docent Gevaarbeheersing en tegenwoordig eigenaar van School For Body language.
Zijn voorliefde voor bewegen en non-verbaal gedrag is gestart in het onderwijs door het werken met leerlingen. Later, toen de politie hem vroeg om een methodiek te ontwikkelen omtrent afwijkend gedrag, nam deze interesse alleen maar toe. Ook in de zorg is Martijn actief als het gaat over vroeg signalering gedragsanalyse bij cliënten met complex gedrag.
Hij bekijkt lichaamstaal op een wetenschappelijke manier zonder de praktijk uit het oog te verliezen. Een training van Martijn staat garant voor een kwalitatief no-nonsensverhaal met een vleugje humor.

Een interactieve workshop die Martijn met veel humor en deskundigheid brengt aan een grote groep trainingsacteurs.
Martijn maakt het interactief omdat hij heel veel voorbeelden laat zien in zijn eigen gezichtsuitdrukking of via foto’s, waar hij verschillende emoties liet zien.
Allereerst de vraag waarom: het gaat om optimale verbinding en congruent zijn in je spel. Als je daarbij enige kennis hebt van non-verbale communicatie is dat een meerwaarde.
Vervolgens bespreken wij in kleine groepjes wat we verstaan onder emotie. Vele verschillende reacties komen uit de zaal; van uitbarsting, veel energie, niet voorspelbaar tot iets chemisch (een stofje) in de hersenen. Martijn geeft hierna de definitie volgens Ekman.

Hoe zie je dat iemand emotioneel is:
* Er is een intensiteit van spiersamentrekking
* Er is sprake van een bewegingskarakteristiek
* Zogenaamde functionele bewegingen ( specifiek bijvoorbeeld andere culturen)

We kijken verder naar de totaalbenadering, “whole body” expressies. Welke bewegingskarakteristiek zorgen nu voor een emotie?
De functionele benadering; wat betekenen bepaalde gebaren en hoe kan je daar als trainingsacteur gebruik van maken.
En de anatomische benadering; hierbij kijken we naar micro-expressie (korte expressie die over het gezicht flitst). Dit zijn korte onvrijwillige gelaatsexpressies die het gevoel van de persoon op dat moment verraden. Zoals afschuw, minachting en woede.
Martijn neemt ons mee in de vele voorbeelden, laat dit zien en vraagt ons soms ook dit te simuleren en te ervaren hoe het is.
Met veel enthousiasme, humor en een grote mate van deskundigheid neemt Martijn ons mee in een wereld die voor ons trainingsacteurs interessant is, maar die je je niet zo maar in één avond eigen kan maken. Er bestaat een mogelijkheid om een tweedaagse training te volgen: de “advanced lichaamstaal training” op 9 en 16 oktober in Utrecht met maximaal twaalf personen. Diegene die de avond hebben bijgewoond kunnen korting krijgen.

Een zeer nuttige avond en namens iedereen bedank ik spreker en trainer Martijn van Agtmaal (www.schoolforbodylanguage.com). En natuurlijk Judith Schut als gastvrouw.

Ton van de Bildt

Verslag NLP workshop, 25 april 's avonds in Hoorn

 (Bij binnenkomst maakt Kees Jan, onze 'spreker' van vanavond contact met een ieder van ons!)

Aan het begin van de avond wordt met stelligheid aangegeven door NLP-specialist Kees Jan Hundling dat het geen monoloog wordt. Hij gaat vertellen en daarnaast gaan wij ook 'wat' doen. Hij gaat wat modellen bespreken en zegt dat ze niet heilig zijn, neem ze vooral met een korreltje zout.

Wat houdt NLP in? Het gaat om bewust maken van onbewuste processen. Wat heb je er aan binnen trainingsacteren? Beter afstemmen met trainer.
Nadat Kees Jan zich heeft voorgesteld beginnen we met een testje. Hij laat ons een foto zien. Omschrijf wat je ziet. Iedereen ziet weer wat anders. Niet gek, want je ziet en handelt vanuit je eigen referentiekader = Wereldmodel/Model van de wereld. De ander is fundamenteel anders, houd dat in de gaten. Kijk goed naar de ander, observeer, volg. Ga in contact met de ander, maak 'rapport', kom in wezenlijke verbinding. Is er een match? Leidt diegene door het leerproces.

We gaan een oefening doen om de essentie van volgen en leiden te ondervinden. Ga tegenover elkaar staan en raak elkaar aan met alleen de vingertoppen. Maak bewegingen met je handen, wissel in volgen en leiden, vervolgens volg en leidt samen. Hoe is dat? Er zijn verschillende reacties van 'ik vind het fijn om te volgen' tot 'met de ogen dicht kon me beter concentreren'. Deze oefening is een metafoor voor in contact zijn met elkaar, rapport maken, vanuit een kinestetische (= bewegings-) hoek.

Hoe zit het met verbale en non-verbale communicatie? Hoe verhouden zij zich tot elkaar? Slechts 7% verbaal, woorden, en wel 93% non-verbaal, beweging + tonaliteit. Je kunt wel zeggen dat de match op non-verbaal niveau gebeurt.
Wat kunnen wij als trainingsacteurs gericht inzetten? Waar kunnen wij bewust mee bezig zijn, als instrument inzetten? Kees Jan haalt het HALTO-model aan. Focus op Houding, Ademhaling, Lichaam, Tonaliteit en Ogen. Van nature doe je dat. Hoe in te zetten? Bijvoorbeeld, doet iemand zijn armen over elkaar, doe dat ook. Zo maak je rapport. Het gaat ook om weerstand bij de ander op te heffen. Daarna kun je de ander langzaam meenemen in een andere houding. Rapport maken heeft (ook) als doel te achterhalen wat de ander wil leren.

(Kees Jan zoekt op wat hij verder wil behandelen en bedankt ons geduld).

Hoe nemen we de wereld waar? Middels onze zintuigen: horen, zien, ruiken, voelen en proeven. Kees Jan komt met VAK-model. Is iemand een Visueel, Auditief of een Kinestetisch type? Het is een zintuiglijk indelingssysteem, die je weer met een korreltje zout mag nemen. Het is slechts een handleiding. Toch is het misschien handig om het op leerniveau in te zetten. Een voorbeeld: musici leren auditief.

(Kees Jan vraagt of het nog gaat, nu we zoveel informatie tot ons gekregen hebben. Ja, het gaat nog!)

Hij laat zien hoe oogbewegingen iets over jou zeggen. Ter illustratie. Als je iemand na het stellen van een vraag, voor hij antwoordt schuin links omhoog ziet kijken, dan visualiseert hij eerst voor hij antwoordt. Schuin omhoog naar rechts dan construeert iemand een beeld. Rechts schuin omhoog is construeren en links schuin omhoog is herinneren. Het is een natuurlijk proces. Je hersenen sturen je ogen. Nogmaals, dit hoeft niet waar te zijn. We deden weer een testje om dit te illustreren. Hoe gaan de oogbewegingen als iets je raakt?

Nog een testje. Doorvertellen van een verhaal, dat na drie doorvertellingen een andere inhoud heeft gekregen. Deze test is een introductie op weer een model: WVG. Vervormen, Weglaten en Veralgemeniseren. Voorbeelden: W: 'Ik ben tevreden', V: 'Ik weet precies wat hij nodig heeft', G: 'Dat lukt mij nooit'.
Hij gaf aan om door te vragen wat iemand precies bedoelt; haal mensen uit algemene gedachten; vraag in kleine stukjes uit.

Waar gaat het om in je ontmoeting met de 'lerende' persoon? Volg diegene, maak contact en leidt hem/haar.

Er heerste vanavond een leuke sfeer. Kees Jan is een open en warme persoonlijkheid met een mooie, rustige stem. Hij nodigt je uit om bewust en eventueel opnieuw naar dingen te kijken. Het was een avond met heel veel informatie en modellen, die we met een korreltje zout mogen nemen. Veel geleerd en de drie-eenheid: volgen, contact 'rapport' maken en leiden kunnen we bewust gaan inzetten. Iedereen luisterde aandachtig en we waren met elkaar in verbinding.

Er volgde een luid applaus. We bedankten Kees Jan en uiteraard was de tijd veel te kort, omdat er zoveel meer te vertellen viel. Graag een vervolg!

(Kees Jan had nog voor een alcoholische versnapering gezorgd.)

Marijke Reer