Acteren in agressietrainingen

Verslag workshop acteren in agressie trainingen
Workshopleiders: Claudia van Mechelen en Frits van Oostenbruggen Zaterdag 24 november te Zwolle.

Acteren in agressie trainingen iets wat ik persoonlijk niet veel doe. Wel training in gehad en had me aangemeld voor deze workshop omdat ik regelmatig aanvragen krijg om te acteren in dit soort trainingen. Ik was benieuwd of deze opfrisser me nieuwe inzichten zou geven. En zo had ieder zijn/haar eigen redenen om er te zijn. Verschillende redenen waren:
Leren om zo effectief mogelijk te acteren, leren het bewust inzetten van agressie, instrumentele agressie hoe kun je het veilig houden, wat doe je als iemand in de freeze raakt, hoe haal je de angel eruit, hoe kun je met minder energie als acteur de training binnenstappen. Allerlei wensen en vragen voor de workshop, Claudia en Frits hebben op de meeste vragen ook antwoord kunnen geven.
Claudia en Frits geven al vrij vroeg in de workshop aan wat de verantwoordelijkheid is van de acteur binnen deze trainingen. Je verantwoordelijkheid is groot, zuiver spel is dan ook zeer belangrijk. Je kunt in zo’n training al snel iemand beschadigen. Blijf kijken wat er gebeurd met de deelnemer. Pak een time-out of geef ze een time-out waar nodig. Houdt in de gaten of het leerproces nog gaande is en doe wat je afspreekt met je deelnemer.

Het verschil tussen communicatie en agressie wordt steeds kleiner. Vroeger lag dit verder uit elkaar. Onderzoek meer in wat er individueel gebeurd met de deelnemer. Dit vraagt veel inspanning van de acteur om de veiligheid van de deelnemer te garanderen.
Er werd gevraagd wat wij doen om de veiligheid te garanderen:
Wat helpt je in je leerdoel, neem een time-out, met trainer overleggen hoe hij/zij agressie ziet en wat hij/zij wil van de acteur, aangeven dat er geen goed of fout is alleen effectief of niet effectief gedrag, opbouwen in agressie, zuiver spel, check of iemand een heftige ervaring heeft, ga niemand dwingen de grens over te gaan, 1 stap per keer je kunt ze niet alles leren, na het spel afronden (bijv. een hand geven of boks), houd er ook humor in, geef aan dat je er voor het leerproces van de deelnemer bent.

Hierna gesproken over wat kun je doen als er een deelnemer niet mee wil doen met de training. Hier een goede tip voor gekregen:
Stel een deelnemer geeft aan “ik doe niet mee met het oefenen”. Acteur zegt: “Jawel, want je moet van je baas”. Deelnemer zegt; “Ja maar ik wil eigenlijk niet”. Acteur zegt: “Wil je nu wel of niet” Deelnemer zegt: “Nee ik wil niet”. Acteur zeg: “Dank je wel”. In dit kleine stukje heeft de deelnemer namelijk onbewust zijn/haar grenzen aangegeven.
Daarna hebben we een oefening gedaan, in deze oefening konden we zelf ervaren dat je lichaam niet liegt. Je lichaam weet niet dat het spel is en geeft aan waar je grens is.
2 personen tegenover elkaar (de rest kijkt toe). 1 persoon vraagt wat de ander wil oefenen, kracht of voelen. Dan loopt 1 persoon naar de ander toe, de ander geeft aan wanneer hij/zij wil dat de ander stopt. Als je op kracht wilde oefenen geeft je krachtig aan wanneer iemand moet stoppen een duidelijke stop, als je op voelen wilde oefenen kun je het aangeven door bijvoorbeeld te knikken of stop te zeggen. Hierna is het belangrijk dat je bij het stop moment de deelnemer nog even aankijkt en bijvoorbeeld even een knikje geeft of een lach zodat deze weet dat hij/zij even stoom kan afblazen. Ook kun je vragen hoe het voor die persoon
was en waarom hij/zij op dat moment stop zei. Daarna geeft je je eigen feedback over wat je bij de ander gezien hebt.
In de nabespreking viel op dat het een mooie simpele oefening is. De 2 varianten (kracht & voelen) maakt het rijker. Dat het ook wat bij jezelf (als acteur) doet en dat je ook hier op feedback kunt geven. En dat een ‘neutrale houding’ voor iedereen interpreteer baar is.

Hierna gewerkt aan het A B C D model, we kregen het model uitgelegd. Hierin werd het onderscheid tussen A en B en C en D goed naar voren gebracht.
A en B gedrag is voornamelijk frustratie, als acteur is het belangrijk om te sturen op de herkenbaarheid van de emotie. Als deelnemer de emotie erkent, loopt de emotie nog heel even op voor de ontlading. Deelnemer gaat dan ervaren dat de emotie voorrang krijgt. Hoe duidelijker je de boodschap geeft hoe meer ‘stoom’ je krijgt.
C en D gedrag is voornamelijk om het doel te bereiken, wordt vaak ingezet bij instrumentele agressie. Deelnemers moeten hier leren te begrenzen. Bij C ga je ook voelen als deelnemer wat het fysiek met je doet. Hoe zuiverder je speelt hoe inzichtelijker het wordt voor de deelnemer.
Belangrijk ook om altijd met de trainer te overleggen hoe hij het ABCD model ziet.

Hierna ging Frits verschillende vormen van ABC gedrag laten zien en aan ons om aan te geven: Wat hoor je, wat zie je exact en wees zo concreet mogelijk.
Daarna een oefening in de kring waar we met een bal gingen overgooien. Bij elke gooi noemde we een zin in A gedrag, daarna in B gedrag en daarna in C en D gedrag.
In de oefening hierna hebben we in groepjes van 3 (en 1 van 4) geoefend met het zuiver spelen van de verschillende gedragingen. 1 was de acteur, 1 de deelnemer en 1 de observant. De bedoeling was het gedrag wat je kiest bijvoorbeeld A gedrag, zo zuiver mogelijk te spelen. Dat was nog best lastig omdat je geneigd bent om over te stappen naar ander gedrag door de antwoorden van de deelnemer.
Na deze ronde hebben we andere groepjes gemaakt en hebben we gewisseld in gedrag. We hebben in deze ronde feedback gegeven of hoe je als acteur de deelnemer beloont.

Aan het eind van de workshop werd er nog gevraagd hoe iedereen het ervaren had en of de vragen en wensen die aan het begin naar voren kwamen beantwoord waren. Dit was voor het grootste deel het geval.

Kortom een fijne opfrisser, veel geleerd en fijn om weer samen te zijn met collega acteurs. Dank aan Frits en Claudia voor deze workshop!

Stefanie Emons