"Do you know that the Dutch are the best English speaking people of all the non native English speaking countries in the world?" Dat was de openingszin van trainer Antonie Knoppers bij de workshop "Trainingsacteren in het Engels" die ik gisteren met 10 collega's bezocht. Het was ook de belangrijkste les voor me. Veel trainingsacteurs zijn onzeker en kritisch op zichzelf als het gaat over hun Engels. Maar buitenlanders zijn doorgaans heel waarderend over onze talenkennis. Toch leerde ik nog veel op deze praktische workshop. Over hoe jezelf als acteur voorstelt 'we gonna play scenario's and I just react on what I see' of welke woorden je beter niet in je spel gebruikt omdat ze te grof zijn voor Engelse oren (zoals "fuck"). In het Engels speelden we scenes uit onze praktijk inclusief uitvragen vooraf en feedback geven achteraf. Steeds gevolgd door taalkundige feedback van de 2 talige Antonie. Het was heel leuk om te onderzoeken hoe goed ons Engels bleef als we zo boos mogelijk acteerde. "I'm pissed off!", is toegestaan. Feedback kan klinken als een gedicht: "What weakened your point, was when you mirrorred my anger." Deze, voor mij eerste, NVvT workshop was een fijne en leerzame avond.

Adrie Pinxten

Workshop Roos van Leary

Een avond, eind januari in het Polanentheater in Amsterdam. Een assenstelsel op de grond geplakt met tape, dat moest gaan over de Roos van Leary. En ja hoor, onder leiding van Ida van de Lagemaat en Heleen Florusse waren zo’n 12 trainingsacteurs druk in de weer met post-its te leggen in de segmenten Boven, Onder, Samen en Tegen. Hierna werd de taart in 8 stukken verdeeld, ieder vak met bepaald kenmerkend gedrag (dus geen typologieën): leider (kan opdrachten geven), helper (behulpzaam), ondersteuner (samenwerkingsgezind), volger (dankbaar), teruggetrokkene (kan gehoorzamen), opstandige (kan klagen wanneer nodig), grenzensteller (streng wanneer nodig) en bepaler (kan voor zichzelf zorgen).
Dit was het speelvlak de rest van de avond. Aan de hand van vragen als ‘waar zou je staan als je gevraagd werd een verslag te schrijven van deze avond?’ bepaalde ieder zijn of haar positie. Of ‘waar zou je staan als je te laat komt op een NVVT- workshop?’ Hierbij kwam al snel naar boven dat er verschil zit tussen de eerste impuls die het gedrag stuurt (qua gedrag sta je dan bv in het vak ‘helper’), en je gedachten erna (ben je nou helemáál?!). Dan zou je dus eigenlijk ergens in Tegen moeten staan.
‘Tegen’ hoeft trouwens niet altijd een negatieve reactie te zijn. Het kan ook positief bedoeld zijn, om bijvoorbeeld iets slechts tegen te houden, of het beste in een ander naar boven te halen.
Tot slot gingen we in tweetallen experimenteren met een korte uitgeschreven scene, waarbij ieder positie koos en van hieruit keek welke kant de bewegingsimpuls opging. Het bleek hierbij steeds te gaan om de intentie, niet de tekst.
De Roos is een bewegingsmodel, in het ideale geval dans je erdoorheen. Waar start je? Waar gaat de ander dan heen? Hoe helder zijn je keuzes? Het is nooit statisch, je wordt ook weer getriggerd door de reactie van een ander. Soms is de oplossing een stapje opzij te doen, letterlijk in deze Roos. De kracht van de avond zat in het vooral zelf ervaren wat een interactie in een bepaald segment met je doet. Een boeiende avond met twee enthousiaste en kundige trainers. In de Boven-Samen hoek! 😊

Ed Korff

Verslag van de workshop “Het verhaal van non-verbaal” gegeven door Joke Duif.
Den Haag, 9-2-2019.

Het was 19 minuten lopen van Den Haag CS naar ‘In Het Koorenhuis’ op de Prinsegracht volgens Google Maps. Zo’n wandeling is vast een goede warming-up gezien het thema van de workshop bedacht ik me. En natuurlijk fijn om aan de 10.000 stappen per dag te komen, en daarmee in de categorie ‘actief gezonde leefstijl’. Maar dit geheel terzijde.
Afgevallen aangekomen werd ik hartelijk ontvangen door gastvrouw Ida, die me doorverwees naar een lokaal op de tweede verdieping. Na kennis gemaakt te hebben met Joke, en de andere trainingsacteurs (helaas hadden een aantal mensen zich ziek gemeld dus we hadden een wat kleiner groepje dan gepland, in totaal acht) gingen we vlot van start met een warming-up.
Eerst maar met zijn allen als een zwerm vogels door de ruimte bewegen waarbij je degene voor je in de gaten moest houden om zo goed mogelijk de beweging kopiëren. Na wat omzwermingen splitste de groep zich op in steeds kleinere groepjes tot je in je eentje overbleef. Dit ging gelukkig redelijk rap, we waren tenslotte maar met acht. We kregen de opdracht om al bewegend door de ruimte drie kenmerkende houdingen te vinden. Hierna werden we opgedeeld in duo’s waarbij de een de houdingen/poses van de ander mocht tekenen op een flap, met daarbij ook een aantal typerende steekwoorden. Ik had onder andere ‘alert’ waar ik zeer mee in mijn nopjes was.
De tekeningen werden op de grond gelegd, zodat er een mooie collage ontstond van alle verschillende houdingen en associaties.
Vervolgens werden er andere duo’s gevormd, en ging A weer bewegen op de vloer, terwijl B in eerste instantie bleef observeren vanaf de zijkant. Na een tijdje mocht B dan ook de vloer op om A te spiegelen waarna A op een gegeven moment naar de kant ging om B te bekijken, die dus nog steeds bezig was om de bewegingen van A uit te beelden. Hierdoor kreeg A de kans om in feite naar zichzelf te kijken, of in ieder geval een interpretatie hiervan. Ik vond dit heel interessant, herkenbaar en ook confronterend.
Samenvattend stond de ochtend in het teken van even lekker in je lijf komen, en ook bewustwording rondom je eigen fysiek en hoe dit over kan komen. Goed om hier weer ’s bij stil te staan (soms letterlijk) want als acteur neem je immers altijd jezelf mee.
Na de lunch gingen we aan de slag met bewegen vanuit drie onderdelen van je lichaam: 1. Handen/armen 2. Bekken/heup en 3. Benen/voeten. Joke had de ruimte opgedeeld in 3 vlakken en daarbinnen mochten we helemaal los. Eerst alleen voor jezelf ontdekken hoe dat werkt, en daarna ook in samenspel of (fysieke) dialoog met de ander. We kregen de tip van Joke om het gezicht zo neutraal mogelijk te houden, en meer te reageren op de lichaamstaal van de ander in plaats van de mimiek of het oogcontact. Dit was nog best lastig.
De laatste oefening ging over het innemen van je persoonlijke ruimte. We mochten met tape een kruis op de vloer markeren, wat het middelpunt was. Vanuit hier gingen we met ons lichaam onderzoeken hoeveel ruimte we eigenlijk nodig hebben, en daarmee ook gelijk de plek ons een beetje ‘eigen’ maken. Vervolgens liepen we door het lokaal naar andere ‘kruisjes’ om daar te voelen hoe je stond. Uiteindelijk was (bijna) iedereen weer blij om bij zijn eigen kruisje uit te komen. Ieder kruisje voelde als een huisje, zou je kunnen zeggen.
Daarna gingen we nog in duo’s verder onderzoeken wat er gebeurd als iemand anders in jouw ruimte komt, en welke (fysieke) interactie er dan kan ontstaan. Dit leverde een aantal mooie non-verbale dialogen op.
In de nabespreking hebben we het nog gehad over op welke manier je het non-verbale kan inzetten in het trainingswerk. Spelen met houding, de ander spiegelen, ineens veranderen van houding, staande oefeningen i.p.v. zittend. Kortom meer met je lichaam reageren dan met woorden. Ik ga het de komende tijd meenemen als focus in trainingen en kijken wat het oplevert!
Een leuke, actieve dag rondom non-verbaal gedrag, met Joke als enthousiaste en energieke docent. En ook nog een mooie tekening mee naar huis, wat wil je nog meer.

 Hans van Duin

Review workshop ‘Shakespeare in Bedrijf’ 13 december 2018
Een donkere koude donderdagavond in december. Dat moest toch een uitgelezen avond zijn om me bij een haardvuur te laven aan de prachtige toneelteksten van Shakespeare. Maar ik ging naar een workshop over Shakespeare in bedrijf. Gegeven door Wiemer Renkema en Sieta Keizer.
Ik werd hartelijk verwelkomd door de activiteitencommissie en kon me laven aan warme koffie, thee een koeken in een zaaltje van de Cliffordstudio en kreeg de mooie teksten van Shakespear te horen. Er werd een link gemaakt met 6 archetypes uit de stukken van Shakespeare en de training die Wiemer en Sieta in bedrijven verzorgen. Zo kwamen twee werelden bij elkaar. Het huiselijk haardvuur met Shakespeare en ons dagelijks werk in trainingscentra.
De archetypen werden geplaats in meerdere modellen, waaronder o.a. het conflictmodel van Thomas & Killman en de communicatiestijlen van Merril &Reid. En middels een tekst uit Julius Ceasar waarin Cassius tot Brutus spreekt bleek opeens de verbinding met het Johariwindow gelegd te kunnen worden. De communicatiemodellen kregen daarmee opeens een theatraal karakter.
En omdat de vertaling van de met Shakespeare gevulde modellen naar spel voor ons niet altijd even gemakkelijk was, gingen we de vloer op om ze te onderzoeken. En zo ontstond er opeens ook een combinatie tussen ons werk anno 2018 als improviserend acteur met de teksten van Shakespeare uit 1599.
Thuis gekomen toch nog maar even de Julius Ceasar van Shakespeare erbij gehaald en de gas-openhaard aan gezet. Want van mij hadden er wel meer Shakespeare in het programma gemogen. En hoe liep het ook al weer af met Ceasar, Brutus en Marcus Antonius.
Ach je krijgt niet altijd wat je verwacht, maar dat wil nog niet zeggen dat wat je onverwacht krijgt niet heel verfrissend en leerzaam kan zijn. En dat was de avond ‘Shakespeare in bedrijf’ zeker. Én ik werd geprikkeld om weer eens de teksten van die schrijver uit 1599 te lezen.

Johann Glaubitz